Football Manager 2023

Κάνε το πλάνο σου.

Φέτος η Sports Interactive είχε πολύ δουλειά με το Football Manager 2023, μιας και το έφερε για πρώτη φορά σε περισσότερες πλατφόρμες από ποτέ. Πλέον, είναι η πρώτη χρονιά όπου το δημοφιλέστερο Manager game κυκλοφορεί...κυριολεκτικά σε όλα τα format τις νέας γενιάς. Για PC, Mac και όλες τις κονσόλες, αλλά και για όλα τα smartphones. Μάλιστα έκανε ντεμπούτο σε κονσόλα της Sony (και συγκεκριμένα το PS5). Αυτό βέβαια σημαίνει αντίστοιχα –κατά την άποψή μου- ότι δεν είχε πολύ μεγάλες βελτιώσεις, αλλά κυρίως αυτές που ζητούσε περισσότερο ο σκληρός πυρήνας των οπαδών της.

Με την σφραγίδα της UEFA
Η πρώτη αλλαγή που θα δείτε στο νέο FM, όποτε παίζετε ευρωπαϊκούς αγώνες, είναι ότι πλέον υπάρχουν τα επίσημα δικαιώματα για τα UEFA Champions League, Europa League και Conference League. Θα δείτε δηλαδή τα λογότυπα των διοργανώσεων, το κούνημα…σεντονιού στα γήπεδα πριν ξεκινήσουν οι αγώνες και την κατάλληλη μουσική υπόκρουση.

Στην απεικόνιση αγώνα έχει βελτιωθεί η παρουσίαση της εισόδου ομάδων στον αγωνιστικό χώρο και στο πως παρατάσσονται οι παίκτες. Υπάρχει επίσης μια μικρή βελτίωση στα γραφικά και τα animations, ώστε οι παίκτες να κινούνται ρεαλιστικά και όχι σαν…ρομπότ. Μην περιμένετε όμως σοβαρές αλλαγές στα χρώματα, στην ποιότητα απεικόνισης, στα πρόσωπα των παικτών και στα γήπεδα. Αυτά είναι κατά κύριο λόγο όπως τα γνωρίζατε.

Φέτος το A.I. των παικτών είναι πολύ καλύτερο. Αρχικά στη beta είχαμε δει παίκτες να τρώνε ντρίμπλες και να στέκονται ακίνητοι ή να μπαίνουν γκολ που προήλθαν από μακρύ βολέ ενός τερματοφύλακα. Μετά από αρκετά patches, πλέον το θέμα έχει διορθωθεί και παίζουν σημαντικό ρόλο τα στατιστικά (attributes) κάθε παίκτη.

Το “πάρε-δώσε”
Στα μεταγραφικά υπάρχει μία μικρή βελτίωση σε σχέση με το FM 2022. Το να πουλήσετε παίκτες είναι λίγο πιο εύκολο από πέρυσι, αλλά με μία σημαντική εξαίρεση. Αν ένας παίκτης είναι άνω των 30, κοστίζει από λίγα εκατομμύρια και πάνω και κυρίως (το χειρότερο) έχει έρθει πρόσφατα, τότε δεν θα μπορείτε να τον πουλήσετε με τίποτα. Θα παρακαλάτε να τους χαρίσετε.

Ήθελα να πουλήσω τον 30άρη Bernand, που στην αρχή του παιχνιδιού δεν έχει καν κλείσει τα 30 και παρότι η αξία του είναι 7-8 εκατομμύρια ευρώ, επειδή ήρθε στην ομάδα μόλις τώρα, δεν τον ήθελε κανείς, ούτε με 1 εκατομμύριο! Ο Ruben Perez στα 34 του ευτυχώς πουλήθηκε στα 975.000 ευρώ.

Αλλά τι να το κάνω που αναγκάστικα να πουλήσω τον Facundo Sanchez κοψοχρονιά 78.000 και τον Sarlija 350.000 ευρώ επειδή δεν τους έπαιρνε κανείς? Επίσης, εντύπωση μου προκαλεί το ότι για έναν περίεργο λόγο, η Βέλγικη Oostende αγόρασε 3 παίκτες σε διάστημα...10 ημερών! Τον Xavier, τον Πούγγουρα και τον Sarlija. Αυτό δεν είναι καν ρεαλιστικό. Ποια ομάδα θα πιανόταν...τρεις φορές κορόιδο;

Στην αγορά παικτών τα πράγματα είναι πολύ πιο εύκολα. Δηλαδή η κρίση δεν ισχύει μόνο εις βάρος σας αλλά και υπέρ σας αν θέλετε να κάνετε αγορά. Προτείνοντας ποσά ακόμα και κάτω από την αξία κάποιων παικτών και προσπαθώντας να τους κλείσετε άμεσα με Suggest terms, οι ομάδες θα δεχτούν με χαρά, ειδικά αν δεν υπάρχουν άλλοι διεκδικητές (αν υπάρχουν τότε να ξέρετε ότι δεν θα βιαστούν). Υπάρχουν βέβαια και σύλλογοι που απαιτούν συγκεκριμένα ποσά και δεν πέφτουν ούτε ευρώ προς τα κάτω. Εκεί στο Πόρτο απ’ ότι είδαμε πρέπει να σας πονάει πολύ το Euro 2004 και τους υπερκοστολογείτε. Ευτυχώς έχει κι αλλούς πορτοκαλιές.

Στην πρόσληψη προπονητών έχουμε την ίδια δραματική εικόνα. Αν δεν έχετε ομάδα παγκόσμιας κλάσης τότε ο σύλλογός σας έχει πολύ μικρό μπάτζετ σε μισθούς και δεν δέχεται προσαρμογές (σε αντίθεση με τους παίκτες), άρα θα έχετε θέμα στην πρόσληψη καλών νέων coaches. Επίσης πολλοί ατζέντηδες υπερκοστολογούν τους παίκτες τους και ζητάνε ένα σωρό χρήματα σε μισθούς και bonus. Επίσης, περισσότεροι παίκτες από ποτέ ζητάνε bonus, ακόμα και οι λιγότερο γνωστοί.

Το feedback των συνεργατών σας
Φέτος μου άρεσε πολύ που οι βοηθοί μου μου πρότειναν τι αλλαγές να κάνω ως προς την ομαδική και ατομική προπόνηση, στα στημένα, στα πάντα. Προτείνουν μέχρι και νέο coaching staff , αλλά και περισσότερους παίκτες για μεταγραφές. Το πρόβλημα είναι ότι κάποιοι από αυτούς είναι τελειωμένοι. Περίμενα να δω περισσότερα φθηνά ταλέντα, γιατί αυτά κοιτάω συνήθως.

Στις τακτικές υπάρχει μεγαλύτερη λεπτομέρεια για το πώς θα φτιάξετε το σύστημά σας από το μηδέν. Ορίζετε με ακρίβεια πως θα κινείται η ομάδα σας σε επιθέσεις, αντεπιθέσεις, ακόμα και στην άμυνα.

Βελτιώσεις to the point αλλά μια νέα έκδοση χωρίς τις μεγάλες αναβαθμίσεις που θα την δικαιολογούν.

Squad Planner
Το σημαντικότερο νέο χαρακτηριστικό είναι το Squad Planner που αποτελεί εξέλιξη της ανάλυσης του βάθους της ομάδας που υπήρχε μέχρι τώρα.. Σε αυτό μπορείτε να δείξετε αξιολόγηση των ratings των παικτών σας σε ένα εικονικό περιβάλλον, να ορίσετε σε κάθε θέση ποια είναι η πρώτη σας επιλογή και ποιες οι δευτερεύουσες και κυρίως να φέρετε εικονικά έναν παίκτη (που δεν έχετε αγοράσει ακόμα) στην ομάδα σας και να δείτε πως θα ήταν το rating του σε σχέση με τους υπόλοιπους παίκτες σας. Αυτό πάντα με βάση το scout rating και το πόσα ξέρετε για τον παίκτη. Διότι μπορεί στην πράξη να τον φέρετε και να μην μπορεί να προσαρμοστεί, άρα να μην αποδίδει.

Πάντως το Squad Planner δεν επηρεάζει τους παίκτες σας καθώς ότι ρυθμίζετε εκεί το βλέπετε μόνο εσείς. Επίσης μπορείτε να δείτε σε κάθε θέση παικτών πως θα είναι τα πράγματα με τα ratings τους την επόμενη ή την μεθεπόμενη σεζόν. Αυτό θα σας επιτρέψει να εστιάσετε στο να αναπτύξετε συγκεκριμένους παίκτες, μιας και μπορείτε να υπολογίσετε ποιο θα είναι το potential του.

Ποικιλομορφία
Φέτος παίζει μεγαλύτερο ρόλο το balance της ομάδας ως προς τις ηλικίες των παικτών. Θα πρέπει να υπάρχει ένας συνδυασμός νέων, παικτών στο peak ή ακόμα και πιο έμπειρων παικτών. Όταν πούλησα για παράδειγμα τον Ruben Perez στον Παναθηναϊκό για να εισπράξω σχεδόν ένα εκατομμύριο, τα νεότερα αμυντικά χαφ που προσέλαβα, παρότι είχαν σχεδόν ισάξια στατιστικά, δεν απέδιδαν το ίδιο καλά. Χρειάστηκαν καιρό μέχρι να φτάσουν την απόδοση του Perez.

Κριτική από οπαδούς
Ένα ακόμη νέο στοιχείο είναι ότι φέτος οι οπαδοί κάθε ομάδας χωρίζονται σε έξι κατηγορίες, τις Casual, Core, Corporate, Fair-weather, Family και Hardcore. Κάθε σύλλογος έχει διαφορετικά ποσοστά οπαδών σε κάθε κατηγορία. Ανάλογα με την νοοτροπία των οπαδών σας θα έχετε και την αντίστοιχη κριτική.

Αν για παράδειγμα γίνετε προπονητής σε μικρή ομάδα της Σκανδιναβίας και έχετε κυρίως οικογένειες…δεν θα πολυνοιαστούνε. Αν όμως μπλέξετε με καμιά ομάδα με Hardcore οπαδούς τότε στα άσχημα αποτελέσματα θα την…ακούσετε. Στο μενού Club Vision υπάρχει μία καρτέλα με τίτλο “Supporters” όπου μπορείτε να δείτε τα στατιστικά της ομάδας που αναλάβατε. Υπάρχουν μέχρι και στόχοι που θα πρέπει να πιάσετε για να κερδίσετε την συμπάθειά τους. Στα ντέρμπι πάντως οι απαιτήσεις είναι μεγαλύτερες σε σχέση π.χ. με ευρωπαϊκούς αγώνες, όπου οι οπαδοί πολύ δύσκολα θα σας την λένε δημόσια, παρά μόνο τις περισσότερες φορεές αν χάσετε από ομάδες με πολύ μεγάλη διαφορά δυναμικού από εσάς.

Ζουμερές λεπτομέρειες
Οι δημοσιογράφοι κάνουν φέτος περισσότερες ερωτήσεις…to the point, τόσο για τους αγώνες, την απόδοση της ομάδας, τις τακτικές σας και συγκεκριμένους παίκτες, όσο κυρίως και το τι θα κάνετε σε μεταγραφικά θέματα. Γίνονται επίσης και ερωτήσεις στη φισούνα, ακόμα και πριν από μεγάλο επίσημο ματς, αν σας πιάσει δημοσιογράφος…κάπως βιαστικά.

Το A.I. των αντίπαλων προπονητών είναι πολύ υψηλό. Θα έλεγε κανείς ότι και φέτος παίζουμε ολίγον τι στο Hard mode. Αντιλαμβάνονται τις τακτικές σας και προσαρμόζουν το παιχνίδι τους. Στην Ευρώπη και στα ντέρμπι θα ζοριστείτε αρκετά για να πάρετε νίκη αν δεν έχετε καλή και φορμαρισμένη ομάδα και αν δεν προσέξετε τις τακτικές. Επίσης οι ξένοι coaches κάνουν και καλές μεταγραφικές κινήσεις. Για παράδειγμα ο Ολυμπιακός πήρε στόπερ ελεύθερο και καλό μέσα από τα χέρια μου, τον Edgar Le, απλά και μόνο γιατί δεν είχα προλάβει να μαζέψω λεφτά για να πληρώσω τους μισθούς του…για λίγες μέρες διαφορά. Ναι, οι προγραμματισμένες μεταγραφές δεν υπολογίζονται, παρά μόνο αν κλείσουν.

Βέβαια από κάθε Football Manager δεν λείπουν και μερικά ευτράπελα. Έτσι για παράδειγμα είναι να απορεί κανείς πως φέτος ο Παναθηναϊκός εμφανίστηκε στο…Conference League και ορισμένα χαζά bugs με το A.I. Επίσης οι ελληνικές ομάδες δεν έχουν για άλλη μια φορά τα επίσημα λογότυπα λόγω δικαιωμάτων, όπως κλασικά και οι περισσότεροι παίκτες του παιχνιδιού. Ευτυχώς τα θέματα είναι λίγα και δεν χαλάνε την εμπειρία.

Ο επίλογος...των βελτιώσεων
Το Football Manager 2023 είναι απλά μία αναβάθμιση της περυσινής έκδοσης, με την σημαντική προσθήκη του Squad Planner, των δικαιωμάτων, άρα και της παρουσίασης των διοργανώσεων της Uefa και πολλών μικρών βελτιώσεων που σας λύνουν τα χέρια. Δεν δικαιολογεί ωστόσο την δημιουργία μίας νέας έκδοσης, καθώς με αυτές τις βελτιώσεις θα μπορούσε είτε να κυκλοφορήσει ένα DLC για το περυσινό, είτε να πωλείται στη χαμηλότερη τιμή. Ώστε είστε πάντως φανατικοί προπονητές της εξέδρας, σίγουρα θα το αγαπήσετε.

Θετικά:
- Τα επίσημα δικαιώματα στις διοργανώσεις της Uefa
- Βελτίωση στην παρουσίαση του αγώνα.
- Το Squad Planner είναι ότι καλύτερο για να στήσετε την ομάδα σας
- Υψηλό A.I. και μεγαλύτερη λεπτομέρεια στις τακτικές

Αρνητικά:
- Δεν έχει αξιοσημείωτες βελτιώσεις
- Ελλείψεις σε δικαιώματα
- Κλασικά η μηχανή γραφικών

Βαθμολογία
Γραφικά: 6.5
Ήχος: 5
Gameplay: 8
Αντοχή: 9
Γενικά: 8

Το πιο εξελιγμένο Manager game, αλλά χωρίς τις μεγάλες βελτιώσεις

Μάνος Γρυπάρης