Fez

Θα καταφέρετε να αντιληφθείτε την τρίτη διάσταση;

“Τα παιχνίδια σας είναι χάλια!” Μ’ αυτήν ακριβώς τη φράση, ο Phil Fish, δημιουργός του Fez, απάντησε σ’ έναν Ιάπωνα developer στην πρόσφατη Game Developers Conference όταν ρωτήθηκε από τον τελευταίο, για την κατάσταση των σημερινών Ιαπωνικών video games. Σχεδόν αμέσως, ένας «ιντερνετικός» σάλος δημιουργήθηκε απ’ αυτή τη δήλωση, κυρίως στο twitter του Καναδού προγραμματιστή, αλλά και σε διάφορα άλλα forums της βιομηχανίας. Αυτός βέβαια ο σάλος, μόνο θετικά αποτελέσματα θα μπορούσε να φέρει, στην απήχηση του Fez, του πρώτου παιχνιδιού που κυκλοφορεί ο ανεξάρτητος Καναδός developer. Έτσι, δεν ήτανε λίγοι αυτοί που ασχολούνταν γι’ αρκετό χρονικό διάστημα με την πολυπόθητη κυκλοφορία του, στην ηλεκτρονική πλατφόρμα της Microsoft.

Η δεύτερη βαρύγδουπη δήλωση απ’ τον ίδιο ήρθε στο ντοκιμαντέρ Indie Game: The Movie, εκεί όπου επεσήμανε πως: "Τα πέντε χρόνια ανάπτυξής του Fez ίσως να μην ήταν αρκετά". Το Indie Game: The Movie πραγματοποίησε –μεταξύ άλλων- αφιερώματα στα πιο γνωστά indie games, όπως το Braid του Jonathan Blow ή το Super Meat Boy του Tommy Refenes. Στις συναισθηματικές πτυχές που κατεγράφησαν κατά την διάρκεια της ταινίας, ο προγραμματιστής της Polytron, διατύπωσε τις έντονές ανησυχίες που είχε όσο δούλευε για το Fez. Τρεις φορές επανασχεδίασε εξ’ ολοκλήρου το παιχνίδι προσπαθώντας παράλληλα να μην υπάρχει καμία πτώση στο frame rate, αλλά ούτε και το παραμικρό glitch στα pixels, διορθώνοντας έτσι όλα τα προβλήματα που φαίνεται αρχικά να υπήρχαν, φτάνοντας τον ίδιο πολλές φορές στα όρια του.

Πέντε χρόνια; Ούτε η Blizzard να ήτανε!
Όταν ένα παιχνίδι έχει κερδίσει αρκετά βραβεία πριν ακόμα κυκλοφορήσει (τα οποία βέβαια έφεραν και τα ανάλογα ποσά στην τσέπη του developer), αποτελεί το ήμισυ μιας ταινίας (Indie Game: The Movie) που αποδίδει τον ανάλογο φόρο τιμής στα indie games, και είναι το προϊόν ενός απόλυτα αφοσιωμένου (αλλά και εκκεντρικού) ανθρώπου όπως είναι ο Phil Fish, σίγουρα το χρονικό διάστημα που απαιτήθηκε για την ανάπτυξή του δεν παίζει τόσο μεγάλο ρόλο. Το ίδιο το τελικό αποτέλεσμα είναι το ζητούμενο. Είναι αυτό που πρέπει να αποζημιώσει πλήρως, όλους τους gamers κάθε ηλικίας και είδους, ώστε να μπορούν και οι ίδιοι να βιώσουν ένα πρωτόγνωρο συναίσθημα. Με επαναστατικό gameplay και με γραφικά τα οποία θυμίζουν τις «χρυσές» εποχές από τα platform των 90’s, το Fez τα καταφέρνει και με το παραπάνω. Η ιστορία, απ’ την άλλη, έρχεται σε δεύτερη μοίρα.

Ένα pixelιασμένο, άσπρο ανθρωπάκι
Το παιχνίδι ξεκινά με τον ήρωα μας, ένα μικρό λευκό χαριτωμένο πλασματάκι εν ονόματι Gomez, να ζει σ’ έναν ευτυχισμένο 2D κόσμο. Μια μέρα καλείται στην κορυφή του χωριού του από έναν ηλικιωμένο άντρα, για να δώσει το παρόν σε μια ειδική εκδήλωση. Ξαφνικά ένας κύβος τριών διαστάσεων κάνει την εμφάνιση του. Ο ήρωάς μας δεν καταλαβαίνει αρχικά αυτή τη νέα διάσταση, με αποτέλεσμα να σαστίζει μπροστά της. Το μαγικό αυτό αντικείμενο διαλύεται ξαφνικά, με συνέπεια το βασίλειο του Gomez να κατακλυσθεί από πιο μικρούς κύβους και εκεί ακριβώς είναι που καταλαβαίνει ότι στην πραγματικότητα υπάρχουν τρεις διαστάσεις! Και κάπως έτσι ξεκινάει και η περιπέτειά σας. Θα πρέπει, εάν θέλετε να σώσετε το βασίλειό σας από την απόλυτη καταστροφή, να συλλέξετε όλους αυτούς τους κύβους πριν την κατάρρευση του χώρου αλλά και του χρόνου ολόκληρου του σύμπαντος.

Τι έγινε; Χάλασε η οθόνη μου;
Η κατάρρευση αυτή αντικατοπτρίζεται στο παιχνίδι σαν μαύρες τρύπες, σε ασυνάρτητα μέρη του παιχνιδιού. Σε πολλούς ίσως να θυμίσουν τις ‘Hideo’ black screens από το Metal Gear Solid. Αρκετές φορές μάλιστα, θα νομίζετε ότι ίσως είναι bugs του παιχνιδιού, ενώ άλλες, θα θελήσετε να ελέγξετε το καλώδιο της κονσόλας σας για να βεβαιωθείτε ότι αυτό δεν έχει φύγει από τη θέση του. Η εισαγωγή πάντως είναι από τα καλύτερα σημεία του παιχνιδιού, και χωρίς να θέλουμε να spoilάρουμε τίποτα, είναι εμφανής η retro διάθεση που διακατέχει τον τίτλο της άσημης Polytron παραπέμποντας ακόμα και σε Dos εποχές!

Ο ήρωας μας από την άλλη δεν αντιμετωπίζει κανένα πρόβλημα με τα παραπάνω. Το μόνο θέμα που έχει, είναι σώσει το βασίλειό του, βρίσκοντας όλα τα κομμάτια των μαγικών αυτών κύβων. Λίγο πριν ξεκινήσει -λες και βρισκόταν σε κάποιο όνειρο- συνειδητοποιεί ότι κάτι φοράει στο κεφάλι του! Είναι ένα κόκκινο καπέλο-φέσι (εξ’ ου και το όνομα του παιχνιδιού Fez) το οποίο του δίνει την ικανότητα να βλέπει επιτέλους τον κόσμο του σε 3D.

2D platform σε 3D κόσμο
Όπως καταλάβατε λοιπόν, ο κόσμος του Fez, μπορεί να περιστραφεί γύρω από τον άξονα του. Ένα πάτημα της σκανδάλης (RT) αρκεί, για να περιστρέψει την σκηνή οριζόντια κατά 90 μοίρες δεξιόστροφα ή 90 μοίρες αριστερόστροφα (LT). Ουσιαστικά κάθε σκηνή στο παιχνίδι αποτελείται από τέσσερα άλλα διαφορετικά σκηνικά τα οποία εάν τα ενώσετε είναι σαν να βρίσκεστε σ’ ένα ξεχωριστό, κάθε φορά, 3D περιβάλλον. Εάν σταθείτε σε μια ανοιχτή πόρτα, για παράδειγμα, και πατήσετε 2 φορές την σκανδάλη, θα γυρίσετε 180 μοίρες για να βρεθείτε στην άλλη πλευρά του δωματίου, χωρίς όμως να κουνήσετε τον μοχλό σας ούτε ένα εκατοστό.

Ο πανέξυπνος αυτός μηχανισμός (ο οποίος μπορεί άμεσα να συγκριθεί με αυτόν του Ilomilo) θα σας βοηθήσει πολλές φορές να φτάσετε σε σημεία που αρχικά μπορούν να σας φανούν...απρόσβατα. Όμως όποιον τρόπο και να χρησιμοποιήσετε ο πρωταρχικός σας στόχος παραμένει ο εξής: να μαζέψετε 32 χρυσούς κύβους. Ο καθένας απ’ αυτούς αποτελείται από 8 μικρότερους. Αυτοί μπορούν να βρεθούν επάνω σε δέντρα (αυτό θυμίζει Mario), κάτω από καταρράκτες (και αυτό) ή πίσω από τοίχους οι οποίοι μπορούν να... εξαφανιστούν εάν πετάξετε κάποιες βόμβες τις οποίες βρίσκετε σε διάσπαρτα σημεία του χάρτη.

Οι περιοχές συνδέονται μεταξύ τους συνήθως με πόρτες. Εάν σε μια από αυτές τις περιοχές, βρείτε όλα τα κρυφά σημεία, τα κλειδιά, καθώς και όλους τους κύβους, τότε το συγκεκριμένο σημείο του χάρτη γίνεται χρυσό. Με αυτόν τον τρόπο καταλαβαίνετε ότι δεν χρειάζεται να παραμείνετε στο συγκεκριμένο επίπεδο ούτε γι’ ένα λεπτό παραπάνω.

Ένα indie game για να θυμούνται οι παλιοί και να μαθαίνουν οι νέοι.

Υπάρχει όμως και μια ειδική περιοχή, στην οποία βρίσκονται οι «μαγικές» πόρτες που χρειάζεται να ανοίξετε, εάν θέλετε να έχετε πρόσβαση στα πιο αυξημένης δυσκολίας επίπεδα. Έτσι, θα πρέπει καταρχήν να συμπληρώσετε 8 κύβους για να ξεκλειδώσετε την πρώτη πόρτα που σας...ξεδιπλώνει τον υπόλοιπο κόσμο του παιχνιδιού. Μετά ακολουθεί η πόρτα των 16 κύβων κ.ο.κ. Το θέμα είναι ότι εκεί που νομίζατε ότι έχετε φτάσει στο τέλος μιας πίστας, θα εμφανίζεται ένα νέο επίπεδο, μια νέα πρόκληση ή ίσως ένας νέος γρίφος ο οποίος θα σας κάνει αρκετές φορές να τα παρατήσετε μιας και αρκετοί από αυτούς είναι ασαφείς. Σίγουρα υπάρχει μια (έστω και ελάχιστη) λογική εξήγηση πίσω από τον καθένα, αλλά οι περισσότεροι, βασίζονται σε πολύ μικρές και μερικές φορές ασήμαντες λεπτομέρειες. Η διαχωριστική γραμμή πάντως, που χωρίζει την επίλυση από την ολοκληρωτική εγκατάλειψη αυτών, είναι πολύ λεπτή και ίσως αυτό να δυσαρεστήσει αρκετούς από εσάς.

Επιτέλους τα κατάφερα!
Από την άλλη, μόλις επιλύσετε τους γρίφους (και όχι δεν εννοούμε να μπείτε online και να βρείτε τις λύσεις, αν και πολλές φορές αυτό θα σας φανεί άκρως δελεαστικό) θα αισθανθείτε πραγματικά απίστευτα! Άλλο τόσο απίστευτες, είναι και οι ανταμοιβές αυτών, ανάλογα με το βαθμό δυσκολίας τους, οι οποίοι κυμαίνονται από εύκολους έως εξωφρενικά δύσκολους. Ετοιμαστείτε λοιπόν οι τελειομανείς να εξοπλιστείτε με αρκετά στυλό και μπόλικο χαρτί, μιας και το Fez έχει την δική του γλώσσα γραφής, το δικό του σύστημα αριθμών άλλα και άλλα περίεργα σύμβολα που θα πρέπει να σημειώνετε καθ’ όλη τη διάρκεια του παιχνιδιού.

Περίπου οι μισοί κύβοι χρειάζονται, εάν θέλετε να δείτε την οθόνη του τερματισμού, κάτι το οποίο θα χαροποιήσει ιδιαίτερα τους casual gamers οι οποίοι θα βιώσουν απλώς μια διασκεδαστική platform εμπειρία. Οι υπόλοιποι, ετοιμαστείτε για μια από τις δυσκολότερες προκλήσεις της ζωής σας, εάν θέλετε να κερδίσετε το “Kill Screen” achievement.

Μετά τον τερματισμό, μπορείτε μέσω του New Game+, να συνεχίσετε να ψάχνετε τους υπόλοιπους κύβους χωρίς καμία πίεση πέρα από την δική σας περιέργεια. Υπάρχουν αρκετά μυστικά τα οποία περιμένουν να αποκαλυφθούν, όμως το Fez αρνείται πεισματικά να σας τα παραδώσει τόσο εύκολα. Θα πρέπει να φερθείτε αρκετά έξυπνα σε ορισμένες περιπτώσεις, αλλά από την άλλη όμως, οι πράξεις σας, δεν θα φτάσουν σχεδόν ποτέ στο ίδιο επίπεδο ουσίας και ευφυΐας, με αυτές του βασιλιά του είδους, Braid.

Τα όποια προβλήματα διαθέτει το Fez είναι πολύ πιθανό να διορθωθούν μελλοντικά με κάποιο patch. Όσο ενοχλητικά μπορούν να γίνουν μερικές φορές ισοσταθμίζονται με την πλήρη απουσία του στοιχείου του θανάτου στο παιχνίδι, καθώς ότι κι αν κάνετε δεν χρειάζεται να ανησυχείτε ότι θα πεθάνετε.

Σίγουρα κυκλοφόρησε τώρα;
Το Fez είναι ένα παιχνίδι το οποίο άνετα θα μπορούσε να είχε κυκλοφορήσει πριν από 20 χρόνια, με εξαίρεση ίσως τα κόλπα της κάμερας που απαιτούν μια δόση από σύγχρονη τεχνολογία. Τόσο τα sprites όσο και ο ήχος του θα σας ταξιδέψουν σε εποχές όπου τα παιχνίδια ήταν πιο απλά, χωρίς εντυπωσιακά γραφικά, και πιο μεγάλα (σε μέγεθος) γιατί... έτσι έπρεπε να είναι. Όλα τα σκηνικά δένουν πολύ αρμονικά μεταξύ τους. Μερικά θα σας θυμίσουν ακόμα και...Gameboy εποχές. Σε μερικούς γρίφους θα χρειαστεί να παίξετε... Tetris. Σ’ άλλα θα νομίζετε ότι χειρίζεστε τον Harrison Ford στο Blade Runner. Σπάνια θα βρείτε σε άλλα παιχνίδια τόσες πολλές ιδέες τόσο έξυπνα εκτελεσμένες, όσο στον τίτλο της Polytron.

Στον τομέα των γραφικών οι retro πινελιές είναι κυριολεκτικά παντού. Τα οπτικά εφέ είναι πανέμορφα, σαν να παίζετε σε 16-bit κονσόλα, και θα τα εκτιμήσετε ακόμα παραπάνω εάν αναλογιστείτε ότι έχουν γίνει rendered σε 3 διαστάσεις. Δεν θα είναι λίγες οι φορές που θα αισθανθείτε σχεδόν... αναγκασμένοι να σταματήσετε να παίζετε και να απολαύσετε την old-school ατμόσφαιρα που διακατέχει τον τίτλο, σε οποιοδήποτε σημείο και εάν βρίσκεστε.

Ο μουσικός συνθέτης Richard Vreeland καταβάλει, με τον δικό του τρόπο, φόρο τιμής και στο είδος μουσικής της δεκαετίας του ‘80, προσφέροντας μια βαριά μεν, ώριμη δε, synthesized ηχητική εμπειρία. Η μουσική είναι ονειρική, (κυριολεκτικά και μεταφορικά) και μ’ ένα δικό της πρωτόγνωρο στυλ, που δεν έχουμε συνηθίσει να ακούμε στα περισσότερα video games, επιτρέπει στο Fez να ξεχωρίσει ακόμη περισσότερο από τα υπόλοιπα παιχνίδια του είδους.

Όνειρο ζω, μην με ξυπνάτε!
Δυστυχώς όσο πιο πολύ προχωράτε στο παιχνίδι, άλλο τόσο θα συναντήσετε σημαντικές πτώσεις στο frame rate του, συνοδευόμενα συνήθως με αρκετά σπασίματα στα γραφικά. Εάν αναλογιστεί κάποιος τα γραφικά του Fez, αλλά και τον χρόνο ανάπτυξης του παιχνιδιού, αυτά τα προβλήματα (αν και δεν είναι χειρότερα από πολλά άλλα παιχνίδια) αντικειμενικά κρίνονται αδικαιολόγητα. Επίσης ακόμη άλλο ένα στοιχείο το οποίο μπορεί να σας χαλάσει κάπως την διάθεση, είναι ο παγκόσμιος χάρτης (ο οποίος σας δείχνει με χρυσό χρώμα ποιοι τομείς είναι πλήρεις, τι έχει απομείνει σε κάθε περιοχή κ.ο.κ.). Είναι ασαφής, δεν είναι εύκολος στην πλοήγηση και έχει ως αποτέλεσμα πιο πολύ να σας μπερδεύει παρά να σας βοηθάει. Στο τέλος θα τον χρησιμοποιείτε μόνο και μόνο για να δείτε ποιες περιοχές έχουν βιώσει το «άγγιγμα του Μίδα» και τίποτε άλλο.

Εν κατακλείδι
Σίγουρα το Fez είναι πρωτότυπο, μοναδικό και πανέμορφο. Σαν τα παλιά καλά adventures μπορείτε να δοκιμάσετε το οτιδήποτε (κάτι το οποίο σίγουρα θα κάνετε, ειδικά στους γρίφους). Μπορείτε επίσης να το απολαύσετε σε όποιον ρυθμό επιθυμείτε, χωρίς να ανησυχείτε για χρονικές προθεσμίες, μιας και αυτές λάμπουν δια τις απουσίας τους. Εάν σε όλα τα παραπάνω προσθέσουμε και την χαμηλή τιμή των 800 Microsoft Points (10 ευρώ) τότε έχουμε να κάνουμε μ’ ένα must buy τίτλο, ο οποίος από νωρίς βάζει υποψηφιότητα για το καλύτερο indie game για το 2012.

Θετικά:
- Pixel-art γραφικά
- Καθηλωτική μουσική
- Πανέξυπνο και εθιστικό
- Το εισαγωγικό μέρος
- Χαμηλή τιμή

Αρνητικά:
- Πολύπλοκος χάρτης
- Frame drops και glitches
- Μερικοί γρίφοι είναι ασαφείς

Βαθμολογία
Γραφικά: 8
Ήχος: 8.5
Gameplay: 8
Αντοχή: 7
Γενικά: 8

Ίσως το καλύτερο indie game της χρονιάς. Μην τολμήσετε να το χάσετε!

Μιχάλης Μητρόπουλος