Football Manager 2020

Στην εξέδρα μείναμε οι δυο μας. 

Όταν είχα ξεκινήσει εκπομπή στο ραδιόφωνο του Champions 89.2 τον Νοέμβριο του 2003, ένα μήνα πριν τον Τσουβέλα (πιτσιρικάς, μες στα μποφόρια), θυμάμαι ότι η συχνότητα είχε ιστορική σημασία καθώς πριν γίνει Alpha, ξεκίνησε ως SprintFM, με Γιώργο Γεωργίου και τα μεσάνυκτα με τον Νίκο Πολυδωρόπουλο και την εκπομπή “Στην εξέδρα μείναμε οι δυο μας” που τράβαγε μέχρι το πρωί. Ο τίτλος της εκπομπής του με είχε στοιχειώσει ως εικόνα. Το να κάθεσαι σε ένα άδειο γήπεδο με τον Νίκο και να μιλάς για μπάλα. Αυτό βέβαια δεν πρόλαβα να το κάνω πράξη αφού ο συγχωρεμένος “Πράσινος γιατρός της μπάλας” όπως τον αποκαλούσαμε, μας άφησε πρόωρα καθώς δολοφονήθηκε άδικα στο σπίτι του, μόλις στα 56 του το 2013.

Fast forward και ενώ πλησιάζουμε στο να αλλάξουμε δεκαετία, αν θα μπορούσα να διαλέξω έναν με τον οποίο θα καθόμουν σε ένα άδειο γήπεδο να μιλήσω για μπάλα, αυτός θα ήταν ο Miles Jacobson. Να του πω “Έλα εδώ ρε συ Miles, για εξήγησέ μου…” Βέβαια αν η παρέα μεγάλωνε θα έπαιρνα μαζί και Κώστα Βαϊμάκη και Γιάννη Τσαούση από το Fight Club, που με πρωτοέβαλαν στα ερτζιανά, αλλά και παλιούς συμπαρουσιαστές από Sportime, όπως Γιώργο Γκούμα ή Στέλιο Μαρκάκη. Όλοι θα είχαν ένα κοινό παρονομαστή. “Παίζαμε κάποτε Football Manager”. Αναρωτιέμαι όμως. Το “Κάποτε” για κάποιος, δεν είναι “Τώρα” γιατί το Football Manager έπιασε πλέον “ταβάνι” και δεν έχει περιθώρια εξέλιξης; Γιατί δεν βελτιώνεται όσο θα έπρεπε; Μήπως γιατί οι ρυθμοί της ζωής σήμερα είναι τέτοιοι που με τόσα games και τόσα social media δεν έχουμε χρόνο να ρίχνουμε σεζόν ατελείωτες σε σχέση με παλιά όπου ακούγαμε Γεωργίου και Πολυδωρόπουλο στο ραδιόφωνο και παράλληλα παίζαμε και αυτή ήταν η μέρα μας; Τελικά τι άλλαξε;

Ο ομορφάντρας του πάγκου
Το FM 2020 έχει πραγματοποιήσει μια σειρά αλλαγών, οι οποίες η αλήθεια είναι ότι σε σύγκριση με την περυσινή έκδοση είναι λιγότερες, ωστόσο παράλληλα οι developers έκαναν φέτος το χατήρι και σε πολλά θέματα που είχε παρατηρήσει το community. Η πρώτη αλλαγή έρχεται με το καλημέρα και αφορά το character creation του προπονητή.

Πλέον έχουμε μια πιο πιστή αναπαράσταση προσώπου στο import της φωτογραφίας σας και νέες επιλογές στην εμφάνισή σας. Μπορείτε να επιλέξετε ανάμεσα σε περισσότερες αλλαγές εμφάνισης (ακόμα και αφού ανεβάσετε φωτογραφία), αλλά και ένδυσης, με περισσότερες παραλλαγές να γίνονται διαθέσιμες. Θα συναντήσετε δηλαδή παραλλαγές σε κοστούμια ή αθλητικές φόρμες κτλ. Για πρώτη φορά μπορείτε επίσης να αλλάξετε χρώμα για ότι φοράτε μέσα από μια κλίμακα RGB.

Έχουμε όραμα
Εκ πρώτης όψεως αυτό που ξεχωρίζει στο FM 2020 είναι ορισμένα μικρά αλλά ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά που αλλάζουν άρδην το gameplay. Το περιβάλλον έχει αλλάξει σχεδιασμό προς το καλύτερο, με φωτογραφία meeting room, περισσότερο feedback από ΜΜΕ και fans στο Twitter και πιο ευπαρουσίαστα μενού.

Το Club Vision είναι ένα χαρακτηριστικό που θα σας κάνει ιδιαίτερη εντύπωση όταν θα ξεκινήσετε την καριέρα σας. Πλέον, έχετε την ευκαιρία όχι απλά να θέσετε τους στόχους μαζί με την διοίκησή σας, αλλά παράλληλα να δείτε το όραμα που έχει αυτή για τον σύλλογο, να οργανώσετε την στρατηγική σας και να θέσετε βραχυπρόθεσμους αλλά και μακροπρόθεσμους στόχους. Για παράδειγμα μπορείτε να βάλετε ως άμεσο στόχο το πρωτάθλημα ή το να χτίσετε μια ομάδα από ταλέντα με στόχο να είστε άκρως ανταγωνιστικοί αργότερα. Όλα αυτά τίθενται υπό συζήτηση.

Ένα ακόμη νέο χαρακτηριστικό που προστέθηκε φέτος είναι το Code of conduct, με το οποίο συμφωνείτε έναν κώδικα συμπεριφοράς μαζί με τους ποδοσφαιριστές σας που θα τηρείται. Συνήθως ο αρχηγός σας προτείνει ο ίδιος έναν κώδικα συμπεριφοράς, όπως για παράδειγμα τι θα συμφωνήσετε να επιβάλετε ως πρόστιμο αν ένας παίκτης χάσει μια προπόνηση, αποβληθεί από ένα ματς ή δεύτερο μέσα σε μια σεζόν κ.ο.κ. Μπορείτε λοιπόν να διαπραγματευτείτε τον κώδικα συμπεριφοράς, να ζητήσετε την γνώμη του βοηθού σας ή να τον αποδεχτείτε.

Τα meetings με τους παίκτες σας γίνονται αρχικά σε καλό κλίμα και αργότερα αυτό ίσως αλλάξει, ανάλογα με τα αποτελέσματα, τις μεταγραφές που κάνετε κτλ. Στους αγώνες και ειδικά στα φιλικά και σε ματς με μικρές ομάδες, κάποιοι παίκτες κλασικά μπορεί να τεμπελιάσουν, ωστόσο πλέον τα shouts έχουν φέτος μεγαλύτερη επιρροή.

Έρχεται η…ανάπτυξη
Το Development Centre, ένα νέο σημαντικό χαρακτηριστικό, σας δείχνει την πρόοδο των παικτών σας κι έτσι μπορείτε να προβλέψετε καλύτερα πως θα εξελιχθεί ο κάθε παίκτης. Παρουσιάζονται το Ability και το Potential του καθενός, τα οποία εξαρτώνται από την άποψη του εκάστοτε μέλους του Staff σας, αλλά κυρίως της απόδοσης του παίκτη. Δυστυχώς για κάποιο λόγο το feedback δεν είναι τόσο έντονο όσο το έχω δει στα screenshots και αφορά απειροελάχιστους παίκτες. Αυτό προφανώς θα οφείλεται στη beta και θα διορθωθεί στο day one patch με Start new game.

”Αγαπούλα…πούλα”
Το μεταγραφικό σύστημα του FM 2020 σας επιτρέπει επιτέλους να ξεφορτωθείτε τα παλτά σας λίγο πιο εύκολα από πέρυσι. Ενώ κάποτε στον Παναθηναϊκό πουλούσα για παράδειγμα 2-3 παίκτες με τα χίλια ζόρια, τώρα μπορώ να το κάνω τουλάχιστον σε καμιά δεκαριά από όσους έχω βάλει για πούλημα. Βέβαια αν είναι νέοι στο σύλλογο τότε το πούλημα γίνεται πιο δύσκολο. Τουλάχιστον όμως έστω και με 0 ευρώ οι περισσότεροι φεύγουν. Εξακολουθούν να υπάρχουν παραδείγματα παλτών που δεν τους παίρνει κανένας ούτε για 0 ευρώ, όμως δεν έχουμε τα φαινόμενα προηγούμενων ετών. Πάντως αν πουλάτε κοψοχρονιά τότε θα γίνετε αντικείμενο αρνητικής κρητικής. Στο feedback Θετικών και Αρνητικών σχολίων, φέτος δεν είναι μόνο οι παίκτες στο στόχαστρο αλλά και εσείς οι ίδιοι.

Αξίζει να σημειωθεί ότι όταν πουλάτε παίκτες τότε θα έχετε λιγότερες προτάσεις για δανεισμό τους (σ.σ. εξακολουθούν όμως να υφίστανται), ενώ κάθε ομάδα προτείνει διαφορετικά ποσά. Δεν έχουμε δηλαδή το αστείο φαινόμενο το 90% των ομάδων αν δίνει ακριβώς το ίδιο ποσό λες και συνεννοηθήκαν μεταξύ τους. Ακόμη, είτε αγοράζετε, είτε πουλάτε, οι σύλλογοι είναι πλέον πιο εύκολα ανοιχτοί στις διαπραγματεύσεις, ειδικά αν έχετε λογικές απαιτήσεις. Μπορεί βέβαια να πέσετε σε ομάδες που έχουν απαιτήσεις και να σας ζητούν μέχρι και το 100% του μισθού δανεισμού ενός παίκτη. Όλα είναι στο πρόγραμμα.

Στις ανανεώσεις συμβολαίων και σε πιθανή πώληση παικτών, σας εμφανίζεται κι ένα χρήσιμο σχόλιο. Για παράδειγμα αν πάτε να πουλήσετε έναν παίκτη τότε ειδοποιείστε π.χ. ότι ο παίκτης, συμφωνεί, διαφωνεί ή είναι αδιάφορος για την επιλογή σας. Αν ο παίκτης μόλις έχει έρθει στο σύλλογο πάλι θα λάβετε ειδοποίηση και ευτυχώς και εδώ θα μπορείτε να τον πουλήσετε πιο εύκολα από άλλες σεζόν. Επίσης, ο βοηθός σας σχολιάζει πάντοτε όλες τις πιθανές ανανεώσεις συμβολαίου για το αν πρέπει να γίνουν ή όχι.

Στο θέμα προσφοράς συμβολαίου, ακόμα και οι δύστροποι παίκτες και οι εξίσου δύστροποι ατζέντηδές τους, είναι πλέον πιο ανοιχτοί στο να ακούσουν προσφορά συμβολαίου από εσάς ακόμα κι αν δεν τους καλύπτετε όσα ζητούν. Μπορεί για παράδειγμα να τους δώσετε το 70% του μισθού που ζητούν γιατί η διοίκησή σας δεν σας επιτρέπει περισσότερα. Αν κλειδώσετε την εν λόγω επιλογή και προσφέρετε bonus για κάθε εμφάνιση και βέβαια το κλασικό ποσό του ατζέντη (το λεγόμενο “λάδωμα”) τότε θα τους φέρετε, έστω και δύσκολα.

Μία επίσης νέα επιλογή είναι και το πόσο χρόνο θα παίζει ο παίκτης στην ομάδα σας, κάτι που θα τον βοηθήσει να πάρει και την ανάλογη απόφαση. Αυτό που πρέπει ωστόσο να διορθωθεί είναι η επιλογή του όταν είστε στο όριο του μπάτζετ και θέλετε πολύ έναν παίκτη, αν στην προσφορά συμβολαίου δεν σας επιτρέπονται περισσότερα χρήματα τότε να μπορείτε να γυρίσετε πίσω και να αλλάξετε το Squad Status του παίκτη σε πιο σημαντικό ρόλο, ώστε να έχετε μεγαλύτερο περιθώριο χρημάτων. Δεν ξέρουμε αν αυτό έγινε επίτηδες ή κατά λάθος, πάντως θα άξιζε να διορθωθεί στην τελική έκδοση. Επίσης, υπάρχει καλύτερος έλεγχος απόδοσης των δανεικών παικτών.

Παίζει μπάλα μόνο του…με ότι αυτό συνεπάγεται.

Οι σχέσεις μεταξύ των παικτών και το κλίμα
Το συναισθηματικό δέσιμο ορισμένων παικτών διατηρείται και φέτος. Πούλησα τον Δώνη στη μισή τιμή 375.000 ευρώ. Ο Κουρμπέλης ήταν στεναχωρημένος με το morale τέρμα κάτω. Μου λέει ο βοηθός "Μήπως να πας να του μιλήσεις;" Του μίλησα και μου ειπε "Δεν ήθελα να φύγει ο Δώνης από τον σύλλογο", για να του πω "Με συγχωρείς αλλά έφυγε για οικονομικούς λόγους και θα αντικατασταθεί από κάποιον καλύτερο". Οπότε μου λέει "Ηταν ηγετικός χαρακτήρας στα αποδυτήρια και φίλος". Ε εκεί τι να του πω, μου ράγισε την καρδιά. Ήμουν στο τσακ να κάνω Load το παιχνίδι για να τον φέρω πίσω αλλά το άφησα εκεί. Ίσως στο μέλλον που τα οικονομικά να είναι καλύτερα, ποιος ξέρει.

Με χαροποιεί πάντως που αρκετοί ελεύθεροι παίκτες είναι πιο θετικοί στο να υπογράψουν στην ομάδα, παρά τα οικονομικά της προβλήματα. Κάπου το reputation (φήμη) του συλλόγου στις μεταγραφές πρέπει να παίζει μεγαλύτερο ρόλο φέτος. Σε παίκτες που παίζουν ήδη αλλού, το να μου ρίξουν άκυρο το καταλαβαίνω. Αλλά στους ελεύθερους ευτυχώς από το να μείνουν στα αζήτητα λογικεύονται πλέον και επιλέγουν να έρθουν σε μια ομάδα. 

Στη φετινή έκδοση μου αρέσει που οι μεταγραφές νέων παικτών γίνονται από μόνες τους. Ο Head of Youth Development βρίσκει παίκτες μόνος του, σας ενημερώνει για αυτούς μόνος του και μετά από λίγες μέρες τους αγοράζει επίσης μόνος του. Φροντίζει έτσι με αυτό τον τρόπο την ακαδημία. Μιλάμε για ταλεντάκια 16-17 ετών που δεν κοστίζουν παρά μόνο ένα χατζηλίκι και μελλοντικά μπορεί να σας βγουν παικταράδες. Από αυτό και μόνο αξίζει να επενδύσετε σε καλά μέλη του staff.

Κάτι που επίσης γίνεται από μόνο του είναι οι προτάσεις κατάρτισης δεκαοκτάδας, αν και αυτό χρίζει βελτίωσης. Ορισμένες φορές ο βοηθός μου μου πρότεινε ομάδα με άκυρους παίκτες, κάτι που δεν είχε εξήγηση. Φυσικά αυτό έχει να κάνει και με τον βοηθό που έχετε αφού προσλαμβάνοντας έναν νέο Assistant Manager η κατάσταση βελτιώθηκε.

Στους τραυματισμούς δεν έχουμε φαινόμενα του να καταντάει η ομάδα νοσοκομείο. Φέτος υπάρχουν περισσότεροι πιο σύντομοι τραυματισμοί, των 2-3 ημέρων. Οι μικρές μυικές θλάσεις δηλαδή που είναι καθημερινό φαινόμενο. Φυσικά υπάρχουν και οι μεγαλύτεροι τραυματισμοί, αλλά σε ελάχιστους παίκτες, κυρίως όσους παίζουν πολύ και έχουν θέμα. Όπως θα έπρεπε άλλωστε.

Η ώρα του ματς
Στο FM 2020, πέρα από τα στατιστικά των παικτών σας, η φόρμα τους και η ψυχολογία τους, καθορίζουν σε σημαντικό βαθμό το πώς θα αποδώσουν. Μπορείτε για παράδειγμα να κλείσετε φιλικά με μικρές ομάδες και να βάλετε ένα τσουβάλι γκολ, να είναι όλοι χαρούμενοι και μετά να πάτε στα επίσημα με το ηθικό ψηλά. Η δυσκολία διατηρείται ίδια και φέτος. Στο ξεκίνημα όταν το fitness των παικτών είναι χαμηλό και δεν έχουν ματς στα πόδια τους, θα τους δείτε ακόμα και να βαριούνται, αλλά μετά λίγο τα καλά αποτελέσματα, λίγο οι μεταγραφές παικτων που φέρνουν χαμόγελα και ανταγωνισμό και λίγο τα Team Talk στα ημίχρονα και τα shouts μέσα στον αγώνα, τους βάζουν για τα καλά στην πρίζα.

Στα συστήματα δοκίμασα 4-2-3-1, 4-5-1 με Χριστουγεννιάτικο δέντρο ή 4-1-2-2-1 με δύο αμυντικά χαφ Ζαχίντ και Μπουζούκη. Σημασία έχει ο παίκτης να παίζει στη σωστή πλευρά, με τα εξτρέμ να έχουν ένα συγχωροχάρτι αν τα γυρίσετε πιο πίσω (Μ L ή M R αντίστοιχα, θέσεις που δυστυχώς είναι εξαιρετικά σπάνιες).

Στην προετοιμασία αν η ομάδα αναχωρήσει τότε οι νέες μεταγραφές μένουν πλέον εκτός μέχρι να επιστρέψει. Θα δείτε επίσης κάποιους παίκτες να είναι ορεξάτοι στην προετοιμασία και μετά να μην τα καταφέρνουν στα επίσημα και το ανάποδο. Δηλαδή οι παικταράδες να βαριούνται στην αρχή και στα επίσημα να βγάζουν μάτια.

Ένα σημαντικό χαρακτηριστικό που επίσης βοηθάει είναι ότι στις τακτικές, σε κάθε θέση σας προτείνεται μια σειρά παικτών που είναι οι καλύτεροι σε αυτή την θέση, ώστε να αποφύγετε να βάλετε κάποιον που δεν παίζει εκεί από την φύση του. Σχετικά με την αλλαγή θέσης, εφάρμοσα στην προπόνηση αλλαγή θέσης σε παίκτες, όπως για παράδειγμα στον Μπουζούκη (M R) και στον Zahid (M C). Στις αλλαγές θέσεις δεν υπάρχει τόση διαμαρτυρία όσο στην ατομική προπόνηση συγκεκριμένου skill.

Στον τομέα των γραφικών έχουμε αρκετές βελτιώσεις ως προς τον σχεδιασμό των γηπέδων, τα textures και τα animations των ποδοσφαιριστών. Στον ήχο δεν υπάρχει κάποια ιδιαίτερη εξέλιξη. Πάντως ακόμα καισ τα animations, οι γραφίστες οφείλουν να διορθώσουν την κίνηση των παικτών και στο πως στρίβουν με την μπάλα, ειδικά στο κοντρόλ και την ντρίμπλα. Σε γενικές γραμμές, στο FM 2020, η δουλειά της Sports Interactive είναι ικανοποιητική, χωρίς να υπάρχει κάποιο μεγάλο χαρακτηριστικό που να ξεχωρίζει. Κατά βάση η φετινή έκδοση του FM αναπτύχθηκε για τον σκληρό πυρήνα των fans, χωρίς να υπάρχουν περιθώρια για το ευρύ κοινό.

Θετικά:
- Περισσότερη βοήθεια από το staff της ομάδας
- Πιο λεπτομερής ανάλυση της προπόνησης
- Το καλύτερο μεταγραφικό σύστημα που έχει υπάρξει ποτέ

Αρνητικά:
- Δεν υπάρχουν κάποιες πολύ μεγάλες αναβαθμίσεις στο gameplay
- Η ίδια μηχανή γραφικών, με τα όποια προβλήματα στα animations

Βαθμολογία
Γραφικά: 6.5
Ήχος: 5.5
Gameplay: 8.5
Αντοχή: 9
Γενικά: 8.2

Για τις hardcore "αλεπούδες" των πάγκων.

Μάνος Γρυπάρης