Myst

Ο προπομπός μιας ολόκληρης γενιάς από Adventures. 

Κάθε φορά που πιάνετε ένα βιβλίο στα χέρια σας και ανοίγετε τις σελίδες του μεταμορφώνεστε σε εξερευνητές της φαντασίας που εισέρχονται ηθελημένα σε έναν νέο κόσμο γεμάτο ανταμοιβές και (ψυχολογικούς) κινδύνους. Σε αντίθεση με τα υπόλοιπα είδη τέχνης, η λογοτεχνία επιτρέπει στην φαντασία σας να τρέξει αχαλίνωτη ενώνοντας μόνη της τις «τελίτσες» του κόσμου που περιγράφει με λέξεις και οδηγώντας έτσι στο μοναδικό φαινόμενο ο καθένας σας να σχηματίσει διαφορετική εικόνα στο μυαλό του για το σύμπαν που εξερευνά νοητικά.

Γνωρίζοντας τα παραπάνω, τα αδέρφια Rand και Robyn Miller, ιδρυτές της εταιρείας ανάπτυξης Cyan, σκέφτηκαν, από τα τέλη της δεκαετίας του ’80 ακόμα, να δημιουργήσουν ένα διαδραστικό ψηφιακό βιβλίο. Ξεδιπλώνοντας τις ιδέες τους αρχικά στο χαρτί και μεταφέροντας τες στην συνέχεια στον υπολογιστή, έφτιαξαν ένα μικρό αριθμό από adventures για παιδιά. Με το ξημέρωμα της δεκαετίας του ’90, τα αδέρφια Miller έβαλαν μπροστά την παραγωγή ενός videogame με πιστευτούς χαρακτήρες για πρωταγωνιστές, μη γραμμική πλοκή και διαθέσιμες ηθικές επιλογές για τον παίκτη. Μετά από δύο χρόνια σκληρής δουλειάς και την εμφάνιση μιας ενδιαφερόμενης εκδοτικής εταιρείας για να αναλάβει την κυκλοφορία του, γεννήθηκε το Myst.

Με το όνομα του να υπόσχεται μυστήριο και ομιχλώδεις καταστάσεις το Myst δεν μπορούσε παρά να είναι ένας αινιγματικός τίτλος, με απόκοσμες τοποθεσίες και ιστορία που παραμένει σκοτεινή στο μεγαλύτερο μέρος του. Εμφανίστηκε την εποχή που οι οθόνες μας, σπιτικές ή στα arcades, έχουν κατακλυστεί από videogames καταιγιστικής δράσης και απίστευτου βρωμόξυλου, γεμάτα θόρυβο, εκρήξεις και αστραπιαίο animation. Το Myst είναι μια διαφορετική διέξοδος απευθυνόμενο στους χρήστες που, μετά την ολοκλήρωση μιας κουραστικής μέρας γεμάτης υποχρεώσεις και τρεξίματα, θέλουν να αράξουν στον υπολογιστή τους και να χαλαρώσουν. Προφανώς ανήκουν άπειρα άτομα στην συνομοταξία που προανέφερα γιατί δεν μπορεί αν εξηγηθεί αλλιώς η τεράστια εισπρακτική επιτυχία που το καθιστά έναν από τους εμπορικότερους τίτλους όλων των εποχών με έξι εκατομμύρια πωλήσεις.

Βιβλιοφάγοι προσδεθείτε, απογειωνόμαστε για την χώρα της Φαντασίας
Πατώντας το «πόδι» σας στο αλλόκοτο νησί του Myst θα νοιώσετε ακριβώς σαν τον Μπάστιαν Μπάλταζαρ Μπουξ, πρωταγωνιστή της Ιστορίας Δίχως Τέλος του Μίχαελ Έντε. Το άνοιγμα ενός βιβλίου λειτούργησε σαν πύλη μέσα από την οποία περάσατε σε έναν κόσμο που η λογική λέει ότι δεν μπορεί να υπάρχει αλλά οι αισθήσεις σας διαβεβαιώνουν για το αντίθετο. Κοιτάζοντας δεξιά και αριστερά αρχίζετε να ανακαλύπτετε μηχανισμούς και κτίρια για τα οποία δεν έχετε την παραμικρή ιδέα τι περιέχουν ή ποια είναι η χρησιμότητα τους. Σταδιακά, διαβάζοντας βιβλία στην βιβλιοθήκη του νησιού και ανιχνεύοντας στοιχεία που βρίσκονται παντού διάσπαρτα αντιλαμβάνεστε ότι το νησί κατασκευάστηκε από τον Atrus, μέλος ενός αρχαίου πολιτισμού με την δυνατότητα να κατασκευάζει πύλες για φανταστικούς κόσμους που ονομάζονται Ages.

Οι πύλες έχουν την μορφή βιβλίων και ανοίγουν με το διάβασμα τους. Σύντομα μια οικογενειακή τραγωδία έρχεται στο φώς μετά την συνομιλία σας με τα παιδιά του Atrus, Sirrus και Achenar. Αμφότεροι υποστηρίζουν ότι ο αδερφός τους σκότωσε τον Atrus λόγω απληστίας και σας παρακαλούν να τους απελευθερώσετε από τις βιβλιοφυλακές τους. Ενώ ξεψαχνίζετε την συνείδηση σας για το ποιος από τους δύο λέει την αλήθεια αξίζοντας την βοήθεια σας, έχετε μπροστά σας μια σειρά από αδίστακτους γρίφους να λύσετε και να ταξιδέψετε σε φανταστικά νησιά όπου δεν υπάρχει ψυχή.

Το Myst είναι ένα μοναχικό Adventure με όμορφο σενάριο αλλά αρκετά περίπλοκο ώστε να αφήνει πολλά στην φαντασία μέχρι την ολοκλήρωση του. Οι χαρακτήρες έχουν βάθος και ψυχολογική υπόσταση αλλά η συναναστροφή μαζί τους είναι μονόδρομη και αδιέξοδη. Δεν υπάρχει διάλογος μεταξύ σας απλά στέκεστε μπροστά στα βιβλία που τους περιλαμβάνουν και ακούτε υπομονετικά τους μονολόγους τους. Προκειμένου να συσκοτίσουν ακόμα περισσότερο το σενάριο, οι designers πρόσθεσαν ένα κάρο εμπόδια στην επικοινωνία με τους NPCs και έτσι τα λόγια τους καλύπτονται συχνά από παράσιτα με αποτέλεσμα να σας πιάνει… ναυτία από τον εκνευρισμό επειδή δεν μπορείτε να ξεχωρίσετε όλα τα λόγια τους.

Η μοναξιά θα σας χτυπήσει κατακέφαλα όσο εξασκήστε στην βασική δραστηριότητα του Myst, την περιπλάνηση. Στις θεαματικές τοποθεσίες του δεν υπάρχει ψυχή, τίποτα ζωντανό δεν σπάει την νεκρική σιγή εκτός από τον ήχο του αέρα και τον θόρυβο που προξενούν οι πράξεις σας. Αμέσως βυθίζεστε πνευματικά στον μυστηριώδη διάκοσμο του και αισθάνεστε πραγματικοί ταξιδιώτες σε άλλο κόσμο. Ο ρυθμός του είναι χαλαρωτικός και εξαρτάται αποκλειστικά από την δράση σας, καθιστώντας το ιδανικό για χαλαρωτικές βραδιές. Οι συνολικά πέντε κόσμοι του μπορούν να εξερευνηθούν με όποια σειρά θελήσετε παρέχοντας σας απόλυτη αυτονομία στην περιπέτεια. Η γραμμικότητα του σεναρίου (πρέπει να εξουδετερώσετε γρίφους με την σειρά για να ξεδιπλωθεί η πλοκή) δεν θα σας ενοχλήσει καθόλου χάρη στην ελεύθερη πρόσβαση σε όλα τα μέρη.

Ο χρόνος απουσιάζει από το Myst, τίποτα δεν σας αγχώνει, δεν σας ωθεί να ολοκληρώσετε γρίφους μέσα σε στενά χρονικά πλαίσια, όλα κυλούν με γνώμονα τις πράξεις σας. Η έλλειψη διαλόγων, θανάτου και inventory έρχεται να φουντώσει την ψευδαίσθηση του φασματικού κόσμου κάνοντας σας να αισθάνεστε ότι βρίσκεστε σε άλλο επίπεδο ύπαρξης με δικούς του νόμους. Για εμένα και τους υπόλοιπους βιβλιοφάγους ανάμεσα σας, η επιλογή των αδερφών Miller να τυλίξουν όλο το gameplay της περιπέτειας γύρω από τον γραπτό λόγο, είναι το ισχυρότερο διεγερτικό του Myst.

Θα εκπλαγείτε από το πόσο εύκολα η ψηφιακή «ονειροπαγίδα» του σας κρατάει απασχολημένους με τις ώρες.

Τα βιβλία δεν περιέχουν μόνο τους NPCs με τις δραματικές τους ιστορίες αλλά και έναν ωκεανό πληροφοριών γύρω από τον κόσμο που περιδιαβαίνει το avatar σας. Παράλληλα λειτουργούν και σαν λυσάρι για τους αδυσώπητους γρίφους που θα αντιμετωπίσετε, είναι δηλαδή το μοναδικό χέρι βοηθείας που θα σας προσφερθεί. Τα hints τους σας στρέφουν προς την σωστή κατεύθυνση αλλά αυτό δεν αρκεί διότι πρέπει να αποκρυπτογραφήσετε τα στοιχεία για να καταλάβετε σε ποιόν γρίφο απευθύνονται και πως θα τα χρησιμοποιήσετε.

Steampunk γρίφοι
Αντιμετωπίζοντας θαρραλέα τους γρίφους του Myst θα αισθανθείτε πολλές φορές ότι απευθύνονται σε υδραυλικούς και μηχανικούς παρά σε έμπειρους ταξιδευτές και ευφυείς αναζητητές της γνώσης. Στο ακατοίκητο σύμπαν του τα υδραυλικά συστήματα έχουν την τιμητική τους με πολλούς μοχλούς, μετρητές, κουμπιά και άλλες μηχανικές κατασκευές να θέλουν ειδική μεταχείριση από εσάς μέχρι να αποκαλύψουν τα μυστικά τους. Μοχλοί ανεβοκατεβαίνουν ή πηγαίνουν δεξιά και αριστερά αναδιατάσσοντας μονοπάτια, ανοίγοντας πόρτες, ενεργοποιώντας ανελκυστήρες και χαρίζοντας πρόσβαση σε νέες περιοχές και στοιχεία. Χρησιμοποιώντας το κοφτερό μυαλό και την παρατηρητικότητα σας θα τοποθετήσετε τους σωστούς αριθμούς στις μηχανικές κατασκευές και θα νοιώσετε σαν κυρίαρχοι του παιχνιδιού.

Η παρουσία τρομακτικά δύσκολων γρίφων είναι ο κύριος λόγος που ξεχειλώνει την μικρή διάρκεια του Myst (αγγίζει την μιάμιση ώρα καθαρού gameplay) σε 7 με 10 ή και παραπάνω ώρες. Ο τρομακτικότερος ίσως γρίφος είναι ένας μουσικός γρίφος που απαιτεί μουσικό αυτί, απομνημόνευση των νοτών που ακούτε και αναπαραγωγή τους με το αντίστοιχο όργανο. Η απουσία ημερολογίου ή άλλου τεφτεριού για να κρατάτε σημειώσεις θα σας αναγκάσει να έχετε ανά χείρας ένα σημειωματάριο ειδάλλως δεν υπάρχει περίπτωση να προχωρήσετε.

Στο τομέα του χειρισμού θα συναντήσετε απλότητα αλλά και εκνευριστικά σχεδιαστικά λάθη που στερούν στο Myst τον χαρακτηρισμό αριστούργημα. Ο κέρσορας έχει την μορφή ενός ανθρώπινου χεριού και είναι υπεύθυνος για τις δύο διαθέσιμες ενέργειες του χαρακτήρα, την πλοήγηση στον χώρο και το ψηλάφισμα αντικειμένων. Αλλάζει μορφή σε ελάχιστες περιπτώσεις και δεν μεταβάλλεται όταν περνά πάνω από σημεία αλληλεπίδρασης. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την εμφάνιση του εξοργιστικού pixel hunting. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων διακρίνονται καθαρά τα αντικείμενα που χρήζουν χειραγώγησης αφού τα περισσότερα είναι κουμπιά, μοχλοί και συρτάρια. Εκεί που θα σας γίνουν τσατάλια τα νεύρα είναι στην ανεύρεση των μυστικών δωματίων. Δεν υπάρχει οπτικό ερέθισμα που να σας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η τάδε άσχετη γωνίτσα ενός δωματίου, μόλις ψηλαφηθεί, ανοίγει ένα πορτάκι και οδηγήστε σε κρυφή τοποθεσία με αντικείμενα απαραίτητα για την εξέλιξη της ιστορίας. Φυσικά ούτε κουβέντα να γίνεται για πλήκτρο που εμφανίζει τα hot spots στην οθόνη συνεπώς οπλιστείτε με πολύ υπομονή αν αποφασίσετε να εισέλθετε στον φανταστικό κόσμο του Myst.

Το καλύτερο φωτογραφικό άλμπουμ του κόσμου
Περπατώντας στον κόσμο του Myst θα νοιώσετε σαν να μπήκατε με μαγικό τρόπο σε ένα τρισδιάστατο φωτογραφικό άλμπουμ. 2.500 fully rendered φωτογραφίες κολλημένες η μια δίπλα στην άλλη συνθέτουν ένα μαγευτικό φωτοκολάζ με αυξομειούμενη στάθμη και πολλά φυσικά στοιχεία όπως, θάλασσα, βλάστηση κ.ο.κ. Το οπτικό μεγαλείο της περιπέτειας καθιστά απολαυστική την περιπλάνηση και το χάζεμα από οθόνη σε οθόνη, δυστυχώς όμως απουσιάζει η δυνατότητα πανοραμικής οπτικής του χώρου λόγω της στατικότατης κάμερας που κοιτάει πάντα προς μια κατεύθυνση. Εκτός από τα καταπληκτικά του textures, το Myst έχει μια σειρά από FMVs που τρέχουν με την χρήση του Quicktime.

Παρακολουθώντας τα θα σας δημιουργηθούν ανάμεικτα συναισθήματα. Από την μια θα θαυμάσετε το παίξιμο και τις εκφράσεις των αδερφών Miller που υποδύονται τους αντιμαχόμενους αδερφούς και από την άλλη θα βλαστημήσετε τις τεχνολογικές δυσχέρειες που τους ανάγκασαν να τα παρουσιάσουν σε μικροσκοπικά παράθυρα. Δύο ήταν οι κορυφαίες οπτικές απολαύσεις στο Myst για εμένα: ο πίνακας του εστεμμένου αυτοκράτορα Ναπολέοντα με την μάπα ενός από τους αδερφούς Miller και η άποψη του κεντρικού νησιού από τον υπερυψωμένο ανελκυστήρα.

Το Myst προσφέρει μια ακουστική εμπειρία πρωτοφανή στα χρονικά. Η μουσική υπόκρουση ακούγεται απαλά στο φόντο και σε σπάνιες περιπτώσεις ενώ διακόπτεται απότομα ανάλογα με τις πράξεις σας, δίνοντας την θέση της σε μια νεκρική σιγαλιά και τονίζοντας περισσότερο τα αισθήματα μοναξιάς και απομόνωσης που θα αισθανθείτε συμπάσχοντας έτσι με τον ανώνυμο ήρωα. Το αντίκτυπο που έχουν στην ψυχολογία σας οι ήχοι των μηχανών που θα χειριστείτε στο σιωπηλό περιβάλλον είναι απλά τρομακτικό, ανάλογο της θέασης του φιλμ Alien. Ελάχιστοι περιβαλλοντικοί ήχοι σαν τον άνεμο και τον παφλασμό των κυμάτων θα σας θυμίσουν ότι βρίσκεστε σε νησιώτικη έκταση, ότι το περιβάλλον γύρω σας είναι ζωντανό και όχι ένας τεράστιος άψυχος μηχανισμός.

I am Myst–ified!
Νομίζετε ότι το Myst έγινε ανάρπαστο τυχαία, η εμπορική επιτυχία του είναι απλά συγκυριακή; Παίζοντας το θα συνειδητοποιήσετε τι τράβηξε τόσους παίκτες σε αυτό όπως η φλόγα του κεριού την πεταλούδα. Χαλαρωτικό gameplay, αλλόκοτη ατμόσφαιρα και τα καλύτερα γραφικά που έχει να επιδείξει η τεχνολογία του CD ντύνουν μια συναρπαστική ιστορία φαντασίας. Σας προτείνω να διαβάσετε το βιβλίο Myst: The Book of Atrus πριν αρχίσετε να παίζετε ώστε να γεμίσετε τα αφηγηματικά κενά του σεναρίου χωρίς να χρειαστεί να τερματίσετε και τα sequels. Αυξάνοντας τις γνώσεις σας για τον κόσμο του Myst και την ιστορία του Atrus θα μεταμορφωθείτε σύντομα σε φανατικούς οπαδούς του παιχνιδιού.

Θετικά:
- Τα καλύτερα γραφικά σε adventure μέχρι σήμερα
- Φανταστικός συνδυασμός σιωπής και απαλής μουσικής
- Εύκολη απορρόφηση στην μυστηριώδη ατμόσφαιρα του
- Συναρπαστικό σενάριο που παρέχεται με δόσεις επιβραβεύοντας τις επιτυχίες του παίκτη

Αρνητικά:
- Πολύ δύσκολοι γρίφοι
- Μικρή διάρκεια
- Χειρισμός με αρκετά προβλήματα
Θα σας κρατήσει συντροφιά για πολλές νύχτες απαλλαγμένες από άγχος.

Βαθμολογία:
Γραφικά: 9
Ήχος: 6
Gameplay: 7
Αντοχή: 7
Γενικά: 8.5

Γιάννης Μοσχονάς