Όταν οι reviewers σας κοροϊδεύουν

Και τα δεκάρια πέφτουν σύννεφο. [UPDATED]

Σήμερα θα θίξω ένα θέμα που δεν έχει συζητηθεί καθόλου. Τις απόψεις των συντακτών στα reviews. Αφορμή για αυτό ήταν η απονομή των βραβείων στα φετινά Spike Video Game Awards .

Καλώς ή κακώς, η βιομηχανία των games και του cinema, στηρίζεται όχι μόνο στην ποιότητα των προϊόντων αλλά και στις κριτικές που γράφονται. Όσο καλό κι αν είναι ένα παιχνίδι, για να πετύχει στις πωλήσεις του θα πρέπει να βοηθηθεί από τα reviews, τα οποία μάλιστα πολλές φορές βγαίνουν πριν ακόμα το δείτε στα ράφια των καταστημάτων. Για παράδειγμα, όση τρέλα κι αν έχετε με τον Wolverine, όσο καλή κι αν είναι η εκάστοτε ταινία του, με το που θα δείτε ένα “5” στο review του παιχνιδιού δεν υπάρχει περίπτωση να ξηλωθείτε ούτε γι’ αστείο.

Τρόπος βαθμολόγησης
Στα video games, τα sites πολλές φορές βαθμολογούμε όχι μόνο επί συνόλου, αλλά ξεχωριστά, σε γραφικά, ήχο, gameplay κι από εκεί και πέρα ότι άλλο κατεβάσει ο νους του κάθε αρχισυντάκτη ("Αντοχή" για το GameWorld, "Ατμόσφαιρα", "Παρουσίαση" και άλλα εναλλακτικά για τα υπόλοιπα game sites). Στις ταινίες δεν συμβαίνει το αντίστοιχο, καθώς εκεί το κοινό είναι casual και δε νοιάζεται τόσο για σκηνοθεσίες, σενάρια και ερμηνείες, όσο απλά για να δει μια καλή ταινία. Τα games όμως τα παίζεις, άρα θέλεις να δεις και βαθμολογίες στους επιμέρους τομείς τους. Αυτό αφενός μεν βοηθάει τον αναγνώστη να αποφασίσει αν θα αγοράσει το παιχνίδι (π.χ. κάποιοι ενδιαφέρονται μόνο για το gameplay κι αδιαφορούν για τα υπόλοιπα), αφετέρου τον προστατεύει από συντάκτες που θα εκθειάσουν ή θα θάψουν ένα video game. Διότι αν θέλουν να το κάνουν, με τις ξεχωριστές βαθμολογίες δεν μπορούν να κρυφτούν.

Για παράδειγμα, για να βάλεις σε ένα παιχνίδι 10, θα πρέπει να πάρει σε όλα 10. Θα πρέπει δηλαδή να δεχτούμε ότι έχει τέλεια γραφικά χωρίς πτώσεις στο frame rate ή glitches, τέλειο ήχο χωρίς επαναλήψεις, gameplay που θα σε κρατήσει ως το τέλος και μεγάλη αντοχή ώστε να πεις ότι δεν θα το παίξεις για 2-3 μέρες, θα το τερματίσεις και θα το βάλεις στο ράφι, αλλά θα συνεχίσεις. Αν λοιπόν ένα site δεν έχει επιμέρους βαθμολογίες, ο reviewer «καλύπτεται» πίσω από αυτό το πέπλο και το βαθμολογεί με ότι θέλει.



Παράδειγμα: Το The Elder Scrolls V: Skyrim είχε μία σημαντική απόκλιση στα reviews. Στο Meracritic έχει 9.6 (Xbox 360), 9.5 (PC) και 9.2 (PS3). Το Wired, το Eurogamer, το GamePro και δεκάδες ακόμη sites το βαθμολόγησαν με 10/10. Πως μπορείς να βάζεις σε ένα παιχνίδι 10/10 όταν είναι τίγκα στα bugs, όταν ο Esbern είναι μουγγός μέχρι το προσεχές patch ή όταν το inventory καθυστερεί τις ενέργειές σας. Αντίστοιχα, υπάρχουν 3-4 sites στα οποία το παιχνίδι πήρε 8 και 7 (το τελευταίο από το Official Playstation Magazine). Με το φτωχό μου το μυαλό αναρωτιέμαι. Από πού κι ως που μπορεί το Skyrim να πάρει από 8 και κάτω; Είναι τα γραφικά του για κάτω από 9 με αυτά τα textures, αυτή την ποικιλομορφία περιβάλλοντος και το συγκεκριμένο draw distance; Είναι ο ήχος για κάτω από 9, την στιγμή που μπορείς να μιλήσεις με οποιονδήποτε NPC ή να κάτσεις να παρακολουθήσεις ατελείωτους διαλόγους; Αντίστοιχα, το gameplay κι η αντοχή πως θα πάρουν χαμηλή βαθμολογία με ένα τόσο ρεαλιστικό σύστημα μάχης, την ελευθερία ανάπτυξης χαρακτήρα και τα ατελείωτα quests με τα οποία παίζεις χωρίς να υπάρχει τέλος;

Gamespot vs IGN
Το ότι πολλά sites έχουν αφαιρέσει τις επιμέρους βαθμολογίες δεν είναι τυχαίο. Αυτό ξεκίνησε πριν από 3-4 χρόνια απ’ το Gamespot και καθ’ ότι το συγκεκριμένο site ήταν τότε το πρώτο παγκοσμίως, η τακτική άρχισε να εφαρμόζεται κι από άλλους. Τώρα, το IGN είναι πρώτο παγκοσμίως, διατηρώντας ακόμη την ξεχωριστή βαθμολογία σε όλους τους τομείς των παιχνιδιών. Δεν είναι όμως αυτός ο λόγος για τον οποίο το IGN πέρασε πρώτο. Παρότι το τελευταίο έχει γράψει τις απίστευτες πατάτες στο παρελθόν (όπως π.χ. το ότι το Gran Turismo 5 δεν έχει damage model ή ότι το PS Vita θα βγει τον Οκτώβριο του 2011), το Gamespot άνοιξε από μόνο του τον λάκκο, θάβοντας πολλά Ιαπωνικά reviews, ιδίως της Nintendo (βλέπε 7.5 και 8.8 στα Zelda του Wii ή το αδικαιολόγητο θάψιμο σε όλη τη σειρά Mario Kart). Πρακτικά, όποιος έχει κονσόλα της Nintendo δεν θα εμπιστευτεί το Gamespot για να διαβάσει review, άρα θα πάει προς IGN μεριά. Μέχρι και το Pro Evolution Soccer, για πολλές εκδόσεις του δεν έχει review στο Gamespot.

Πόσο αξίζει vs "Πόσο να του βάλω"
Στο GameWorld έχουμε μια τελείως διαφορετική λογική στα reviews. Δεν τα κρίνουμε υποκειμενικά αλλά αντικειμενικά. Αν τα κρίνουμε υποκειμενικά με βάση το τι αρέσει σε εμάς τότε την χάσαμε την μπάλα. Για παράδειγμα εγώ τώρα τις γιορτές θα παίζω Football Manager και Fifa σχεδόν κάθε μέρα. Δεν πάει να πει όμως ότι θα τους βάλω 10. Το προσωπικό γούστο του συντάκτη δεν πρέπει να μπερδεύεται με την αντικειμενική αξία ενός video game. Πρέπει να καταλάβουν όλοι οι συντάκτες ότι δουλειά τους είναι να κρίνουν αντικειμενικά, με βάση τον μέσο gamer. Γιατί αν δεν κρίνεις αντικειμενικά τότε είναι σαν να κοροϊδεύεις τον κόσμο.



Μερικά κλασικά παραδείγματα υπερεκτιμημένων games είναι τα Grand Theft Auto IV , BioShock , The Orange Box , Portal 2 και ορισμένα Tony Hawk. Γιατί όπως και να το κάνουμε, τα Αμερικάνικα sites έχουν μια τάση προστασίας έναντι των δικών τους εταιρειών, με την Rockstar και την Valve να παίρνουν κατά κανόνα υψηλές βαθμολογίες. Στις παραπάνω περιπτώσεις όμως και σε πολλές άλλες, το κοντέρ του Metacritic χτύπησε κόκκινο με μέσους όρους από 9.5 έως 9.8. Οι ευρωπαίοι reviewers επηρεάστηκαν από αυτές τις κριτικές κι έτσι επικράτησε το απόλυτο χάος. Μετά οι αναγνώστες διαβάζατε ότι τα παραπάνω games πήρανε –μεταξύ άλλων- και 10, άρα κατ’ επέκταση τα αγοράσατε. Για να μην παρεξηγηθώ, είναι καλοί τίτλοι. Αλλά όποιος είναι ψαγμένος και παίζει games τουλάχιστον από την δεκαετία του ’90, θα καταλάβει ότι εδώ πέφτει δούλεμα. Πως είναι δυνατόν να βομβαρδίζεται με 10 το sequel ενός GTA για το οποίο όλοι οι fans είχαν παράπονα (μικρά ή μεγάλα) από το gameplay; Αντίστοιχα, όσο ευρηματικό κι αν είναι το gameplay του Portal 2 ή το σενάριο του Bioshock, οι reviewers έκλεισαν τα μάτια στις αδυναμίες που είχαν στο gameplay, τα γραφικά και (κυρίως) στην αντοχή, η οποία ήταν κατώτερη του αναμενόμενου.

Σε κάθε review, τα σχόλια που αφήνουν οι αναγνώστες είναι σε ποσοστό τουλάχιστον 80% από άτομα που πραγματικά ενδιαφέρονται να μάθουν για το παιχνίδι και να πουν “τι παιχνιδάρα είναι”. Αυτό κατά κάποιο τρόπο «ωθεί» τους reviewers να του βάλουν υψηλότερη βαθμολογία. Γιατί αν βάλουν χαμηλότερη βαθμολογία απ’ το αναμενόμενο, τότε θα ακούσουν το κράξιμο της αρκούδας, για το "πόσο κομπλεξικοί είναι", για το ότι "δεν ξέρουν να εκτιμούν την ποιότητα" και άλλα συναφή. Όσοι δεν ενδιαφέρονται για το παιχνίδι (δηλαδή το θεωρούν μάπα) δεν θα μπουν καν στον κόπο να διαβάσουν ένα review. Ακόμα κι αν θεωρούν την βαθμολογία υπερτιμημένη, δεν θα τολμήσουν να αφήσουν comment, γιατί τότε θα εισπράξουν ένα κατεβατό από flames όλων των fanboys που πιστεύουν ότι το ίνδαλμά τους…θίγεται. Κάτι ανάλογο ζήσαμε φέτος και με το Pro Evolution Soccer 2012.

Μέσα σε όλο το χαμό των υψηλών βαθμολογιών, βλέπουμε στις περισσότερες περιπτώσεις την Ιαπωνία και την Ευρώπη να μένουν «εκτός κλίκας». Το God of War IIΙ και το Heavy Rain γιατί πήρανε όσο άξιζαν και όχι παραπάνω; Γιατί με την λογική “To Portal είναι πρωτοποριακό” θα μπορούσαμε άνετα να πούμε ότι “και το Heavy Rain είναι πρωτοποριακό”. Απλά είχε την ατυχία (για κάποιους) να αναπτύσσεται από Γαλλική προγραμματιστική εταιρεία. Ένα ακόμη απαράδεκτο ζήτημα είναι οι υπερβολικές βαθμολογίες στα μικρά projects των indie developers. Το να βάζεις στο Braid ή το World of Goo 9.5 για χ, ψ λόγους δεν μου λέει απολύτως τίποτα, την στιγμή που τέτοιοι τίτλοι, όσο φιλότιμες προσπάθειες κι αν είναι, στερούνται οπωσδήποτε γραφικών, ήχου και (συνήθως) αντοχής, κάτι που θα έπρεπε κανονικά να τα κατατάσσει αν όχι στα κατώτερα, τουλάχιστον στα μεσαία στρώματα. Η λογική του "πληρώνω λίγα, παίρνω πολλά" δεν υπάρχει. Γιατί αν υπήρχε, τότε θα έπρεπε αντίστοιχα όλα τα Free-To-Play MMO να πάρουν 9-10.

Spike Video Game Awards
Πέρυσι τα Spike Video Game Awards ανέδειξαν παιχνίδι της χρονιάς το Red Dead Redemption, την στιγμή που η Rockstar είχε απέναντι τα God of War III και Heavy Rain. Η διαφορά ήταν μικρή. Όμως φέτος είχαμε σημεία και τέρατα. Με την παραπλανητική λεζάντα “Vote on the Year’s Best Games, Studios”, αρχικά πολλοί νομίζατε ότι όντως θα ψηφίσετε και θα αναδείξετε το καλύτερο παιχνίδι της χρονιάς. Κατά βάση αυτοί που ψήφισαν ήταν 25 αρχισυντάκτες γνωστών Αμερικάνικων sites και όχι οι χρήστες.



Από τις 11 υποψηφιότητες του Portal 2 στα Spike VGA, πολλές εξ αυτών είναι δικαιολογημένες. Δεν ήταν όμως δικαιολογημένα σε καμία περίπτωση τα αποτελέσματα της κριτικής επιτροπής. Μάθαμε λοιπόν ότι το NBA 2K12 είναι καλύτερο από το Fifa 12, ότι το Batman: Arkham City είναι καλύτερο απ’ το Forza Motorsport 4 και το Uncharted 3 , όπως επίσης και ότι το Portal 2 είναι καλύτερο του Battlefield 3 , του Skyrim και γενικά οποιουδήποτε game διαθέτει multiplayer! Το τελευταίο αποτέλεσε πια το κερασάκι στην τούρτα. Καθένας έχει τα γούστα του, αυτό το δέχομαι. Αλλά για κάποιο λόγο, το Playstation 3 και το Wii δεν είναι τόσο αρεστά στην απέναντι όχθη του Ατλαντικού. Μαζί και τα αποκλειστικά games τους.

Επίλογος
Για να μπορέσετε να έχετε μια καλή άποψη για ένα video game, η γνώμη μου είναι ότι θα πρέπει να ξεχάσετε πολλές από τις βαθμολογίες που διαβάζετε. Δώστε βάση πρώτα απ' όλα στα demos και κατεβάστε τα. Αν δεν υπάρχουν demos ελέγξτε περισσότερο τα βίντεο στο YouTube και τα σχόλια των χρηστών, παρά τις βαθμολογίες (είτε αυτές είναι από τον reviewer, είτε από τους αναγνώστες). Κι αυτό διότι πολλοί βαθμολογούν ένα παιχνίδι χωρίς να το παίξουν. Όσοι όμως το έχουν παίξει και διατυπώσουν σωστά την άποψή τους στο σχόλιό τους, αυτοί είναι κι οι καλύτεροι κριτές, διότι αντιπροσωπεύουν την άποψη που βρίσκεται στο δικό σας στρατόπεδο. Από εκεί κι έπειτα, μπορείτε να κατεβάσετε ένα demo ή να νοικιάσετε ένα παιχνίδι και να δείτε εκ του ασφαλούς αν αξίζει για αγορά.

Στην αντιπέρα όχθη, το στρατόπεδο των reviewers κρύβει συμφέροντα, προσωπικές συμπάθειες, μερικές φορές και εμπάθειες, άρα δεν είναι πάντοτε 100% αξιόπιστο, κυρίως διότι αποτελεί κρητική του ενός ατόμου. Απ' την πλευρά μου, εκπροσωπώντας το GW, απλά θα σας πω ότι θα συνεχίσουμε την ίδια τακτική που ακολουθούμε έξι χρόνια τώρα. Να είμαστε αξιόπιστοι και αντικειμενικοί, ανεξάρτητα από τα όσα γράφονται σε άλλα media. Κι αυτό θα το κάνουμε διότι δεν κρύβεται καμία εταιρεία από πίσω μας. Είναι ένα site που φτιάχτηκε απ’ την πρώτη στιγμή από gamers για gamers, κάτι που είναι εμφανές και στις κριτικές του.

Το συμπέρασμα λοιπόν πάνω απ' όλα είναι ένα: Εμπιστευτείτε την προσωπική σας κρίση και μην διστάσετε να την εκφράσετε όποτε σας δίνεται η ευκαιρία.


Μάνος Γρυπάρης

Συμφωνώ στα περισσότερα με το άρθρο. Γενικά οι βαθμολογίες είναι πολύ παραπάνω από όσο πρέπει.Απλά και οι reviewers καμιά φορά ξεχνάνε να αναφέρουν πολλά από τα προβλήματα που έχει ένα παιχνίδι και μετά όταν το πέρνεις σου έρχεται κατραπακιά.

ΥΓ. Ο γυαλάκιας στην τρίτη εικόνα πρέπει να είναι ο κλασικός retro τύπος που μεγάλωσε αγκαλιά με τα άρθρα του Τσουρινάκη και περιμένει το Syberia 3 για να του βάλει 11 στα 10!