ΒΙΑ ΣΤΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ

 Έρευνα απέδειξε ότι η συνεχής ενασχόληση των παιδιών, κυρίως των αγοριών, με ηλεκτρονικά παιχνίδια που σχετίζονται με τη βία έχουν αρνητική επίδραση – μεταξύ άλλων – και στην επίδοσή τους στο σχολείο.

Παιχνίδια όπως το “Grand Theft Auto” και το “Der Pate” επιτρέπουν στα αγόρια να σκοτώνουν, μέσα από την εικονική πραγματικότητα του κομπιούτερ, με πολλούς τρόπους: με στραγγαλισμό, με πρόκληση τροχαίου δυστυχήματος, με θανάσιμα χτυπήματα, και μάλιστα να κερδίζουν πόντους ή δώρα, δηλαδή επιβράβευση. Και η επιβράβευση αυτή είναι μεγαλύτερη όσο πιο πολλούς ή/και βασανιστικούς θανάτους προκαλέσει ο χρήστης. Βέβαια, τα παιχνίδια αυτά επιτρέπονται τυπικά μόνο σε παιδιά ηλικίας άνω των 16 ή και άνω των 18 ετών. Στην πράξη, όμως, ο περιορισμός της ηλικίας δεν ισχύει, καθώς υπάρχουν καταστήματα που δεν ζητούν ταυτότητα, υπάρχουν υπάλληλοι του amazon που εύκολα εξαπατώνται και, πάνω απ’ όλα, υπάρχουν τα πειρατικά αντίγραφα. Μια έρευνα του Εγκληματολογικού Ινστιτούτου της Κάτω Σαξονίας έδειξε ότι περίπου τα μισά αγόρια στην ηλικία των 10 χρόνων γνωρίζουν να χρησιμοποιούν απαγορευμένα για την ηλικία τους ηλεκτρονικά παιχνίδια, ενώ το 1/3 των αγοριών ηλικίας 14-15 χρόνων παίζει συστηματικά απαγορευμένα για την ηλικία του παιχνίδια και τα 4/5 τουλάχιστον ευκαιριακά. Και η λέξη «προστασία» μόνο σαν ανέκδοτο ακούγεται. Ο οργανισμός προστασίας USK[1], παρ’ όλο που είναι από τους πιο αυστηρούς στην Ευρώπη, ή δεν μπορεί να κάνει σωστή αξιολόγηση της κατάστασης ή εθελοτυφλεί για να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα της βιομηχανίας παραγωγής των παιχνιδιών αυτών. Γιατί, αν η διάθεση αυτών των παιχνιδιών γινόταν μόνο παράνομα, τότε σίγουρα πολλά νέα παιδιά δε θα μπορούσαν να τα προμηθευτούν και άρα η παραγωγή τους θα γινόταν οικονομικά ασύμφορη. Έτσι, με τις ευλογίες του USK φτάνουμε στο παράδοξο ένα πακέτο τσιγάρα να προειδοποιεί για τους κινδύνους του καπνίσματος, ενώ ηλεκτρονικά παιχνίδια που αποτελούν μέσο εικονικής προβολής μαζικών φόνων να μπορούν να αποκτηθούν ελεύθερα.

Σοβαρά περιστατικά σχολικής βίας και παιδικής ή εφηβικής εγκληματικότητας στις προηγμένες χώρες του κόσμου έχουν συνδεθεί με τέτοιου είδους παιχνίδια. Η κινητοποίηση στη Γερμανία έγινε μετά το περιστατικό στην Ερφούρτη το 2002, όπου ένας μαθητής εισέβαλε στο σχολείο του και σκότωσε 16 άτομα ακριβώς όπως συνήθιζε να σκοτώνει μέσα από την εικονική πραγματικότητα των ηλεκτρονικών παιχνιδιών που έπαιζε σπίτι του. Από τότε η σήμανση των ηλεκτρονικών παιχνιδιών έγινε υποχρεωτική αλλά και αυτό το σύστημα, τέσσερα χρόνια μετά, αποδείχτηκε αναποτελεσματικό. Οι εταιρείες παραγωγής αυτών των παιχνιδιών, με την ευλογία του USK, χρησιμοποιούν τους νόμους ως προπέτασμα κι αντί να μειώνουν αυξάνουν την παραγωγή και τα κέρδη τους. Σίγουρα, κατά τη διαδικασία ελέγχου που διενεργεί ο USK ξεφεύγουν πολλά στοιχεία. Μικρό μέρος αυτών των παιχνιδιών γίνεται γνωστό και ελέγχεται από τους ειδικούς παιδαγωγούς, τους κοινωνικούς λειτουργούς και τους επιστήμονες των ΜΜΕ. Πολλές φορές, κατά την παραπάνω διαδικασία, δε λαμβάνεται υπόψη το «ηθικό δίδαγμα» του παιχνιδιού, το μήνυμα δηλαδή που περνά στα παιδιά, το οποίο μπορεί να είναι π.χ. η απαξίωση της ανθρώπινης ζωής, αλλά μόνο η εντύπωση που δημιουργούν, εάν δηλαδή έχει βάρβαρες σκηνές, πολύ αίμα κτλ., η οποία βεβαίως είναι σημαντική αλλά όχι η μόνη που μετράει.

Είναι καιρός να ελεγχθεί ο ίδιος ο USK. Μήπως η προστασία των νέων έχει γίνει για τον USK ένα μέσο για να πετύχει την αποδοχή και τη διάδοση άλλων ηλεκτρονικών μέσων ψυχαγωγίας, μάθησης και διδασκαλίας;

Στατιστικά στοιχεία και έρευνες συνδέουν τη μειωμένη σχολική επίδοση, κυρίως των αγοριών, με την ενασχόλησή τους με τα ηλεκτρονικά μέσα. Η διαφορά επίδοσης στα μαθήματα ανάμεσα στα δύο φύλα συσχετίζεται με το χρόνο που ξοδεύουν τα παιδιά μπροστά στο κομπιούτερ και την τηλεόραση. Πολλά αγόρια, ιδίως στις μικρές πόλεις, περνούν ετησίως περισσότερο χρόνο μπροστά στην τηλεόραση και το Playstation παρά στα μαθήματά τους. Τα αγόρια, συνήθως, έχουν στο δωμάτιό τους τηλεόραση και Playstation, και παίζουν με απαγορευμένα για την ηλικία τους ηλεκτρονικά παιχνίδια σε πολύ μεγαλύτερο ποσοστό από ό,τι τα κορίτσια.

Είναι διαπιστωμένο, από έρευνες στη Γερμανία, ότι τα ηλεκτρονικά παιχνίδια επιδρούν αρνητικά στην επίδοση των μαθητών, κυρίως στο μάθημα της Γλώσσας και στα Μαθηματικά. Και μάλιστα, όσο πιο συχνά παίζουν ηλεκτρονικά παιχνίδια τόσο πιο μειωμένη είναι η σχολική τους επίδοση και γίνεται ακόμα χειρότερη όταν τα παιχνίδια αυτά είναι απαγορευμένα για την ηλικία τους. Τα ηλεκτρονικά παιχνίδια που προάγουν τη βία αρχίζουν να γίνονται επικίνδυνα όταν εθίζονται σε αυτά αγόρια τα οποία ζουν σε άσχημο για την ψυχολογία τους οικογενειακό περιβάλλον και προσπαθούν αρκετές φορές να μεταφέρουν την εικονική πραγματικότητα στην καθημερινή τους ζωή. Όπως καταλαβαίνουμε, το πρόβλημα δεν είναι μόνο θέμα χαμένου χρόνου. Τα συναισθήματα βίας και τρόμου που βιώνουν τα παιδιά παίζοντας αυτά τα παιχνίδια επισκιάζουν τα συναισθήματα που βιώνουν στο σχολείο και ακυρώνουν τα θετικά της εκπαιδευτικής δραστηριότητας. Κι αυτό συμβαίνει κυρίως σε παιδιά φτωχών οικογενειών που έτσι κι αλλιώς έχουν περιορισμένες ευκαιρίες εκπαίδευσης. Από την άλλη, δεν πρέπει να δαιμονοποιήσουμε την επιθετικότητα ως στοιχείο της συμπεριφοράς των παιδιών και κυρίως των αγοριών. Χρειάζεται να τους δώσουμε δυνατότητες να εκφράσουν εποικοδομητικά την επιθετικότητά τους μέσα από τη μάθηση και το παιχνίδι, και να αναπτύξουν την ανδρική τους συμπεριφορά, αλλά δεν πρέπει να αφήσουμε την ηλεκτρονική βιομηχανία να δηλητηριάσει τη φαντασία τους με έναν εικονικό κόσμο βίας και τρόμου.