Συνέντευξη με τον Ιονά Κυρατζή

Το GameWorld στη Γερμανία, μιλάει με τον σεναριογράφο του The Talos Principle!

To GameWorld βρέθηκε το προηγούμενο Σαββατοκύριακο στην Φρανκφούρτη όπου είχε την ευκαιρία να συναντήσει έναν από τους μεγαλύτερους Έλληνες game designers και developers, τον Ιονά Κυρατζή. Ο Ιονάς έχει μεγαλώσει στην Ελλάδα και από το 2003 μένει μαζί με την σύζυγό του στην Φρανκφούρτη της Γερμανίας. Το βιογραφικό του είναι αν μη τι άλλο αξιοθαύμαστο.

Ασχολείται με το game development από τα 16 του και έχει δημιουργήσει πολλά freeware indie όπως τα The Infinite Ocean, The Sea Will Claim Everything καθώς και την σειρά Lands of Dream. Το τελευταίο μεγάλο του project ήταν το The Talos Principle και το Road to Gehena της Croteam στα οποία δούλεψε ως σεναριογράφος. Αυτή την στιγμή δουλεύει πάνω σε μερικά νέα games της σειράς Lands of Dream καθώς και στο Serious Sam 4. Επίσης στο παρελθόν είχε συγγράψει και ένα παιδικό παραμύθι για τις εκδόσεις Περισπωμένη.

GameWorld: Καλησπέρα, ας αρχίσουμε από τα εύκολα. Έχεις κάποιο αγαπημένο genre ή κάποια αγαπημένη σειρά;
Ιονάς Κυρατζής: Μου αρέσουν πολύ τα RPG και έχω παίξει και σχεδιάσει και πολλά Adventure. Άμα έπρεπε να διαλέξω κάτι, θα ήταν σε στυλ RPG. Από σειρές τα Gothic 1 και 2, τα STALKER και από πιο παλιά τα Quest for Glory, τα οποία ήταν μεγάλη επιρροή για εμένα.

GW: Θέλεις να μας πεις λίγα λόγια για το πρώτο σου project; Τι ηλικία είχες όταν ξεκίνησες και πως έτυχε και καταπιάστηκες με αυτό;
ΙΚ: Το πρώτο project που τελείωσα και κυκλοφόρησε σαν παιχνίδι ήταν ένα Freeware Adventure που λεγόταν Last Rose in a Desert Garden. Πρέπει να ήμουν περίπου 16-17 χρονών όταν το έκανα. Kάποια στιγμή –γύρω στα 15 μου- σκέφτηκα ότι θα είχε πλάκα να έφτιαχνα games και να τα έβγαζα στο Internet. Βρήκα ένα αντίτυπο της Visual Basic και κάπως έτσι ξεκίνησα. Τότε δεν υπήρχε μεγάλη σκηνή, τα freeware games ήταν σχετικά λίγα συγκριτικά με τώρα. Όταν το ολοκλήρωσα ήμουν ακόμα στην Ελλάδα και θυμάμαι ότι αρκετοί το είχαν παίξει, περισσότεροι από 100.000 άνθρωποι. Εκείνο τον καιρό το νούμερο αυτό ήταν πολύ μεγάλο για ένα freeware παιχνίδι.

GW: Πιστεύεις πως ο χώρος -όχι αναγκαστικά μόνο του gaming- έχει στερέψει από ιδέες σχετικά με το σενάριο; Για παράδειγμα έχουμε αρκετό καιρό να δούμε κάποιο game ή κάποια ταινία με ένα πραγματικά πρωτότυπο σενάριο.
ΙΚ: Εκτός από το Talos Principle φυσικά (σ.σ. γελάει). Εντάξει, ο κινηματογράφος δεν πάει πολύ καλά αυτή τη στιγμή. Υπάρχουν ταινίες που μου άρεσαν πολύ πρόσφατα, τις οποίες πολλές φορές οι κριτικοί δεν έβλεπαν ότι είναι καλές. Ένα παράδειγμα είναι το Interstellar. Είχε πολύ καλές ιδέες για το μέλλον της ανθρωπότητας. Γενικώς στον κινηματογράφο, τόσο τον Αμερικάνικο όσο και τον Ευρωπαϊκό έχει πέσει η ποιότητα. Αντιθέτως, στην τηλεόραση έχουμε ένα σωρό καλές σειρές, καλογυρισμένες με πρωτότυπες ιδέες. Στα games τα πράγματα είναι λίγο πιο περίεργα. Υπάρχουν μερικά πολύ πρωτότυπα και έξυπνα games εδώ και εκεί, από την άλλη, τα "πολύ ΑΑΑ" είναι λίγο απαίσια τελευταία. Είναι αναμασημένα και φαίνεται να έχουν κολλήσει σε 2-3 ιδέες, κάτι που είναι λίγο καταθλιπτικό. Από την άλλη υπάρχουν ακόμα πολλοί που προσπαθούν και κάνουν πρωτότυπα πράγματα.

GW: Ποιον δημιουργό εκτιμάς περισσότερο;
ΙΚ: Λοιπόν, πολύ καλή δημιουργός παιχνιδιών είναι η Lori Ann Cole που σχεδίασε τα Quest for Glory και ο άντρας της ο Corey. Kατάφεραν να φτιάξουν έναν εκπληκτικό κόσμο με τρομερό σενάριο και αρκετό χιούμορ. Συνδυάζουν επίσης Adventure και RPG με έναν τρόπο που πολύ λίγα games το έχουν επιτύχει από τότε. Όπως ανέφερα και πριν, η σειρά Quest for Glory αποτελεί μεγάλη επιρροή για εμένα.

"Τα ΑΑΑ games είναι λίγο απαίσια τελευταία. Είναι αναμασημένα και φαίνεται να έχουν κολλήσει σε 2-3 ιδέες, κάτι που είναι λίγο καταθλιπτικό".

GW: Ποιο πιστεύεις πως είναι το πιο υπερεκτιμημένο χαρακτηριστικό στα games και ποιο χαρακτηριστικό εκτιμάς εσύ περισσότερο;
ΙΚ: Το πιο υπερεκτιμημένο χαρακτηριστικό είναι για μένα τα γραφικά αλλά από την άποψη των αριθμών. Δεν έχει τόσο μεγάλη σημασία αν ένα παιχνίδι “τρέχει” στα 1080p ή στα 720p. Δεν είναι αυτό τα γραφικά. Το σημαντικό είναι η αισθητική και η ατμόσφαιρα που δημιουργούν τα γραφικά, όχι οι αριθμοί. Το να βλέπεις μόνο τα νούμερα είναι κάτι το εντελώς άχρηστο. Αυτό που εκτιμώ περισσότερο δεν είναι το σενάριο αλλά ο κόσμος που δημιουργούν τα games. Το σενάριο είναι ένα μέρος αυτού του κόσμου. Αυτό που έχουν τα παιχνίδια και δεν έχουν οι ταινίες ή τα βιβλία είναι το γεγονός πως υπάρχει ένας κόσμος έτοιμος για να εξερευνήσεις. Αυτό δεν το έχει καμία άλλη μορφή τέχνης. Μπορείς σε οποιαδήποτε στιγμή να ψάξεις κάθε γωνία και κάθε μέρος. Τα games που αγαπάς πολύ τα θυμάσαι σαν μέρη που έχεις επισκεφτεί.

GW: Όντας χρόνια τώρα indie developer σίγουρα θα έχεις αντιμετωπίσει πολλές δυσκολίες. Θες να μας πεις κάτι για αυτές;
ΙΚ: Ναι, τα λεφτά. Οι περισσότεροι ακούνε ότι ο indie developer τάδε έβγαλε ένα τρισεκατομμύριο με το τάδε παιχνίδι. Αυτός είναι ένας στους 20.000 και τώρα ένας στους 100.000. Ας πούμε το Sea Will Claim Everything, είχε πολύ καλές κριτικές και άρεσε πολύ στους παίκτες. Λεφτά για να επιζήσει έβγαλε; Όχι. Πάρα πολλά games δεν πουλάνε τίποτα. Εγώ βέβαια, καλά πάω. Αν βγάλουμε μαζί με την γυναίκα μου ένα παιχνίδι θα το γράψουν τα μεγάλα sites, αλλά αν είσαι indie developer, μπορεί κυριολεκτικά να πουλήσεις δύο αντίτυπα. Πιο συγκεκριμένα, στη Γερμανία η ζωή είναι πιο ακριβή και υπάρχουν πολλοί φόροι, πράγμα που κάνει τα πράγματα πολύ δύσκολα. Η πραγματικότητα του indie developer δεν είναι το "Indie Game: Τhe Μovie" αλλά το να κάθεσαι στο σπίτι και ανησυχείς για το πως θα πληρώσεις τον κάθε λογαριασμό.

GW: Έχοντας χρησιμοποιήσει το Indiegogo στο παρελθόν, ποια είναι η γνώμη σου για τo crowfunding ως μέσο για τις indie προσπάθειες;
ΙΚ: Είναι επικίνδυνο γιατί και να βγάλεις τα λεφτά σου, δεν ξέρεις πόσο καιρό θα κάνεις για να τελειώσεις ένα παιχνίδι. Ένα βιβλίο, μία ταινία είναι πιο εύκολο να υπολογίσεις πόσο θα κάνεις για να τα τελειώσεις. Τα games έχουν τόσα πολλά στοιχεία μέσα. Δεν πρόκειται να...πάθεις κάποιο bug όταν γράφεις ένα βιβλίο ούτε ξαφνικά να συνειδητοποιήσεις πως δεν λειτουργεί το gameplay. Γενικά, υπάρχουν πάρα πολλοί στο Indiegogo και στο Kickstarter που έχουν πάρει έγκριση και μετά από τρία χρόνια δεν έχουν βγάλει το παιχνίδι. Όχι γιατί δεν ασχολούνται αλλά επειδή συνάντησαν προβλήματα που δεν περιμέναν. Από την άλλη πλευρά οι άνθρωποι έχουν πληρώσει και περιμένουν το παιχνίδι τους. Οπότε βρίσκεσαι σε μία δύσκολη κατάσταση, που εσύ μπορεί να δουλεύεις και να τα κάνεις όλα σωστά αλλά τα πράγματα να πάνε στραβά. Επίσης θα πρέπει να θυμόμαστε ότι και να μαζέψεις χρήματα πρέπει να γνωρίζεις πως πρέπει να πληρώσεις και φόρους. Το crowdfunding είναι ένα χρήσιμο εργαλείο αλλά δεν θα πρέπει να τρέχουμε αμέσως εκεί. Το καλύτερο είναι να το κάνεις όταν έχεις ένα παιχνίδι που είναι σχεδόν έτοιμο και απλά χρειάζεσαι λίγα λεφτά ακόμη για να το ολοκληρώσεις.

GW: Tι σε ώθησε στο να γράψεις το "Στην Σκιά του Αόρατου Βασιλιά"; Πως ένιωσες που εκδόθηκε το σύγγραμμά σου;
ΙΚ: Ήθελα πάντα να γράψω ένα παιδικό βιβλίο και μάλιστα κάποιο που θα μου άρεσε κι εμένα σαν παιδί. Επειδή πολλά παιδικά βιβλία έχω την εντύπωση ότι γράφονται για τους γονείς και περιέχουν περίεργες στερεότυπες ιδέες για το τι θέλει ένα παιδί, εγώ απλά ήθελά να γράψω κάτι έξυπνο. Κάτι που θα περιέχει ιδέες και που αν το ξαναδιαβάσεις αργότερα θα έχει ακόμα ενδιαφέρον. Το βιβλίο δεν έκανε τρομερή επιτυχία αλλά άρεσε σε πολύ κόσμο. Μπορεί να μην έχω βγάλει λεφτά από το "Στην Σκιά του Αόρατου Βασιλιά" αλλά ξέρω ότι υπάρχουν παιδιά που μεγάλωσαν διαβάζοντάς το και αυτό με κάνει να αισθάνομαι πολύ ωραία.

GW: Σκοπεύεις να συνεχίσεις την σειρά Lands of Dream;
ΙΚ: Δεν ξέρω. Θα κάνω δύο games ακόμα σίγουρα. Στο παρελθόν είχα πει ότι μετά το Ithaka θα σταματήσω, γιατί πίστευα πως είχα φτάσει στο τέλος. Να σας πω την αλήθεια τώρα όμως μου έρχονται διάφορες ιδέες. Για παράδειγμα σκεφτόμουν ένα Lands of Dream στο διάστημα. Σε γενικές γραμμές μου αρέσει πολύ αυτός ο κόσμος και θέλω να συνεχίσω. Κάθε παιχνίδι που θα φτιάχνω θέλω να είναι πρωτότυπο και όχι να γίνει κλισέ. Όταν δω πως δεν μπορώ να δημιουργήσω κάτι καινούριο, θα σταματήσω.

GW: Πως βλέπεις τις προοπτικές ενασχόλησης με το game development στην Ελλάδα; Πιστεύεις ότι υπάρχουν ευκαιρίες και δυνατότητες;
ΙΚ: Yπάρχουν κάποιες προοπτικές γιατί αρχικά μπορείς να βρεις μία δουλειά στο Internet σε μία χώρα που δεν υπάρχουν δουλειές. Είναι κάτι και αυτό τουλάχιστον. Έτσι όπως είναι βέβαια τα πράγματα τώρα δεν ξέρω πόσο εύκολο είναι να έχεις μία εταιρεία στην Ελλάδα. Δεν νομίζω πάντως πως είναι πιο δύσκολο στην Ελλάδα να φτιάχνεις games από ότι κάπου αλλού.

GW: Έχεις να δώσεις κάποια συμβουλή σε όσους θέλουν να ασχοληθούν με το game development;
ΙΚ: Nαι, να έχετε κάποια δουλειά στην άκρη ή κάποια λεφτά επειδή δεν θα επιβιώσεις κατευθείαν φτιάχνοντας games. Πολλοί είναι οι άνθρωποι που δουλεύουν δύο χρόνια πάνω σε games και τελικά δεν καταφέρνουν να κάνουν πωλήσεις.

GW: Θα άλλαζες κάτι σε ένα από τα games που έχεις συμμετάσχει και αν ναι τι θα ήταν αυτό;
ΙΚ: Θα άλλαζα το Phenomenon 32 και θα το έκανα να λειτουργεί (σ.σ. γέλια). Μόνο αυτό. Θα ήθελα επίσης κατά την διάρκεια ανάπτυξης αυτού του παιχνιδιού να έχω έναν ακόμη μήνα για να δουλέψω χωρίς να είμαι απίστευτα κουρασμένος και να παίρνω χαζές αποφάσεις. Όλα τα υπόλοιπα έχουν βγει όπως ήθελα.

GW: Πως ένιωσες όταν η Croteam σε κάλεσε μαζί με τον Τom Jubert να λάβεις μέρος στην συγγραφή του σεναρίου του The Talos Principle και αργότερα και του Road to Gehena. Φοβήθηκες τον φόρτο εργασίας και το γεγονός πως θα δούλευες για μία άλλη εταιρεία;
ΙΚ: Η πρώτη μου αντίδραση ήταν ενθουσιασμός. Μετά μου φάνηκε λίγο περίεργο το να φτιάχνω ένα παιχνίδι φιλοσοφίας με τα παιδιά που έκαναν το Serious Sam. Γενικώς δεν φοβήθηκα, αντιθέτως χάρηκα. Η αρχή ήταν λίγο δύσκολη καθώς έπρεπε να συνεννοηθούμε και να βρούμε ακριβώς τι θέλουμε να κάνουμε. Το πρώτο draft του Talos Principle δεν ήταν τόσο καλό όσο το τελικό παιχνίδι επειδή και εγώ και ο Tom κάναμε λιγότερα από όσα μπορούσαμε. Όταν μάθαμε ο ένας τον άλλον, αποφασίσαμε να κάνουμε τα πάντα και να το φτιάξουμε όσο πιο καλό μπορούμε, χωρίς να φοβόμαστε ότι θα γίνει πολύ δύσκολο και φιλοσοφικό. Από εκεί και πέρα όλα ήταν μία χαρά. Οι άνθρωποι της Croteam είναι πάρα πολλοί συμπαθητικοί και απλοί.

GW: Επίσης δεδομένου του γεγονότος ότι το παιχνίδι έχει αποσπάσει πολύ καλά reviews και θα έρθει και στα Xbox One και PS4 πως αισθάνεσαι για το αποτέλεσμα;
ΙΚ: Είναι τέλειο. Αυτό που φανταζόμουν ακριβώς. Αυτό που μου κάνει εντύπωση είναι το πόσο καλά τα πήγε με τους παίκτες. Ακόμα και στο Steam που έχει ορισμένους από τους πιο παλαβούς ανθρώπους να γράφουν κριτικές, η αντίδραση για ένα παιχνίδι που είναι γεμάτο φιλοσοφία και πολιτική ήταν πάρα πολύ καλή και χαίρομαι για αυτό.

"Χαίρομαι που το The Talos Principle πήρε πολύ καλά reviews. Ακόμα και στο Steam η αντίδραση για ένα παιχνίδι που είναι γεμάτο φιλοσοφία και πολιτική, η αντίδραση ήταν πάρα πολύ καλή."

GW: Εντοπίσαμε έντονη θρησκευτικότητα στο σενάριο του Talos Principle, Είστε θρησκευόμενος ή χρησιμοποιείτε τα θρησκευτικά σύμβολα επειδή είναι εύκολα αναγνωρίσιμα από τον κόσμο;
ΙΚ: Για μένα τα θρησκευτικά σύμβολα είναι μέρος της τέχνης. Είναι μέρος της μυθολογίας. Η μυθολογία είναι ένας τρόπος για τον οποίο μιλάμε για τον κόσμο και μπορούμε να εκφράσουμε ιδέες που δεν εκφράζονται εύκολα διαφορετικά. Είναι πάρα πολύ σημαντικά για όλους μας τα μυθολογικά σύμβολα. Για μένα δεν είναι θέμα θρησκείας καθώς εγώ είμαι άθεος, αλλά σέβομαι αυτές τις ιστορίες, επειδή είναι σημαντικές για εμάς σαν ανθρωπότητα. Τα μυθολογικά/θρησκευτικά σύμβολα τα χρησιμοποιώ όχι γιατί είναι εύκολα, αλλά επειδή είναι σημαντικά. 

GW: Ο αναγνώστης μας Παναγιώτης Τσιάτσος ρωτάει για τις πηγές έμπνευσης του σεναρίου του The Talos Principle.
ΙΚ: Πολύπλοκο. Πολλές και διάφορες πηγές έμπνευσης από κλασική επιστημονική φαντασία, την Βίβλο, την ποίηση του William Blake, από ελληνική φιλοσοφία και πολλά ακόμη. Το Τalos συνδυάζει πολλές ιδέες και πολιτισμούς μαζί, οπότε δεν μπορώ να πω ότι υπάρχει μόνο μία πηγή έμπνευσης αλλά πολλές.

GW: Ο Γιάννης Μοσχονάς ρωτάει: Υπάρχει στο πίσω μέρος του μυαλού σας η σκέψη να γυρίσετε σε ταινία το The Talos Principle αφού έχετε εκφράσει ανοικτά την αγάπη σας προς την 7η Τέχνη;
ΙΚ: Δεν ήταν στο μυαλό μου αυτή η σκέψη καθώς το σενάριό του βασίζεται πολύ στο gameplay. Είναι ένα παιχνίδι σχετικά με το γεγονός ότι αρέσει στους ανθρώπους να λύνουν γρίφους. Αυτό είναι πολύ δύσκολο να το γυρίσεις σε ταινία. Βέβαια, αν ερχόταν το Hollywood και μου έλεγε “θέλεις να γυρίσεις ταινία το The Talos Principle” θα σκεφτόμουν διάφορες αλλαγές και θα το έκανα. Αλλά δεν είναι ιδανικό καθώς θα χρειαστεί πάρα πολύ δουλειά. Πιστεύω πως το Τhe Infinite Ocean θα ήταν πιο εύκολο και πιο ιδανικό στο να μετατραπεί σε ταινία.

GW: Σκέφτεστε να αξιοποιήσετε το ταλέντο σας στο game design για να σχολιάσετε διαμέσου μελλοντικής σας δημιουργίας την οικονομική κρίση της χώρας μας, προτείνοντας παράλληλα και πιθανές λύσεις;
ΙΚ: Ναι. Το The Sea Will Claim Everything είναι ούτως η άλλως ένα παιχνίδι για την Ελλάδα και την οικονομική κρίση, το ίδιο σε κάποιο βαθμό είναι και το A Postcard from Afthonia και σίγουρα και τα επόμενα Lands of Dream θα έχουν στοιχεία πολιτικά και θα αναφέρονται στην οικονομική κρίση και σε κάποιο βαθμό και στην Ελλάδα. Πιστεύω πως όλα τα games και γενικά η τέχνη θα πρέπει να συνδέονται με την πραγματικότητα. Και η πραγματικότητα αυτή την στιγμή δεν είναι καθόλου όμορφη.

"Μου λείπει η Ελλάδα. Αν μπορούσα θα επέστρεφα. Μου λείπει η χαλαρή ατμόσφαιρα, οι άνθρωποι, το φαγητό, ο καιρός, η γλώσσα. Κρίμα που τα πράγματα έγιναν έτσι καθώς η Ελλάδα θα μπορούσε να είναι παράδεισος."

GW: Θα ήθελα σε ρωτήσω πως σου φαίνεται η ζωή στην Γερμανία. Προτιμάς να ζεις εδώ ή στην Ελλάδα;
ΙΚ: Oχι. Εγώ προσωπικά βρίσκω την ζωή στη Γερμανία πολύ καταθλιπτική. Για διάφορους λόγους όπως είναι ο καιρός. Δεν έχω καμία ψευδαίσθηση για την Ελλάδα, ξέρω ότι τα πράγματα είναι φρικτά αλλά αν μπορούσα να επιλέξω, θα ζούσα στην Ελλάδα. Δεν είναι λάθος το να θέλεις να έρθεις στη Γερμανία λόγω ανεργίας, αλλά εμένα μου λείπει η Ελλάδα. Μου λείπει η χαλαρή ατμόσφαιρα, οι άνθρωποι, το φαγητό, ο καιρός, η γλώσσα. Γενικά δεν έχω προβλήματα στη Γερμανία καθώς είμαι και μισός Γερμανός. Ζω πολλά χρόνια εδώ αλλά η Ελλάδα έχει κάτι πολύ ξεχωριστό. Κρίμα που τα πράγματα είναι όπως είναι καθώς η Ελλάδα θα μπορούσε να είναι παράδεισος.

GW: Τέλος, ποια θα είναι τα επόμενά σου βήματα; Θα συνεχίσεις να ασχολείσαι με το game development; Νομιζω το Serious Sam 4 έχει σειρά τώρα; Θες να ασχοληθείς και με τον κινηματογράφο πιο σοβαρά ή έστω με την συγγραφή βιβλίων;
ΙΚ: Θα συνεχίσω σίγουρα με τα games. Θα ήθελα να ασχοληθώ πιο πολύ με την συγγραφή σεναρίου για τα games και όχι με τον προγραμματισμό, ώστε να έχω περισσότερο χρόνο να κάνω και άλλα πράγματα. Σκέφτομαι μετά το Ithaka να κάνω περισσότερα text games, επειδή τώρα έχουν γίνει λίγο της μόδας πάλι και μου αρέσει αυτό. Κυρίως αυτό που με ενδιαφέρει είναι να γράφω τα σενάρια. Το Serious Sam 4 είναι το επόμενο μεγάλο project. Έχουμε ήδη γράψει την κεντρική ιδέα μαζί με τα παιδιά από την Croteam. Θα ήθελα πάρα πολύ να ασχοληθώ με τον κινηματογράφο, καθώς είναι η μεγάλη μου αγάπη. Έχω επίσης ένα βιβλίο που το γράφω εδώ και άπειρα χρόνια και θέλω να το τελειώσω καθώς έχω ιδέες και για άλλα βιβλία. Αυτό που ήθελα στην αρχή να κάνω ήταν να γράφω βιβλία και ταινίες αλλά τελικά κατέληξα να κάνω games. Το όνειρο για εμένα θα ήταν να κάνω και τα τρία παράλληλα. Games, ταινίες και βιβλία. Αυτό θα ήταν το τέλειο.

Διαβάστε το review του The Talos Principle, το οποίο μετά τα PC ήρθε στα PS4 και σύντομα στο Xbox One. Συζητήστε περισσότερα σε αυτό το forum topic.

Ευχαριστούμε τον Ίονα Κυρατζή για αυτή την υπέροχη συνέντευξη.