Το 2012 δεν είχε προλάβει να συμπληρωθεί καλά-καλά ένας χρόνος από τότε που η ισπανική Pendulo Studios είχε κυκλοφορήσει το Next Big Thing, το πρώτο παιχνίδι της μετά από μια δεκαετία ενασχόλησης με την τριλογία Runaway (2001-2009), όταν επανήλθε με το επόμενο project της, το οποίο έμελλε να είναι το πέμπτο αλλά και τελευταίο με publisher τη γαλλική Focus Home Interactive. Η κακή εμπορική πορεία του προηγούμενου εγχειρήματός των Ισπανών έδειξε να κλονίζει την εμπιστοσύνη των Γάλλων, ενώ η ανάλογη διαδρομή της νέας προσπάθειας επρόκειτο να ολοκληρώσει τη συνεργασία τους μετά από δώδεκα χρόνια· εξέλιξη, η οποία οδήγησε τους πρώτους σε μια δίνη οικονομικών προβλημάτων, από την οποία κατόρθωσαν να επιβιώσουν αρχικά μέσα από ημίμετρα-ports όλων αυτών των τίτλων τους σε iOS.
Κάπως έτσι, η έμπειρη εταιρία ανάπτυξης point & click adventures παρουσίασε το Yesterday, ένα παιχνίδι που προέκυψε σε μια χρονιά κατά την οποία υπήρχαν λιγοστές, αλλά αξιόλογες κυκλοφορίες στην κατηγορία, με δημοφιλέστερη όλων την πρώτη The Walking Dead σεζόν της αμερικανικής Telltale Games, που έδωσε νέα πνοή στα narrative games «περιπέτειας», ελαχιστοποιώντας το στοιχείο των γρίφων. Ο νέος τίτλος της Pendulo προσανατολίστηκε σε κάτι εντελώς διαφορετικό από ό,τι είχε δοκιμάσει έως εκείνη τη στιγμή, για πρώτη φορά μετά από δώδεκα χρόνια, αν συνυπολογίσει κάποιος ότι ακόμη και το Next Big Thing δεν ήταν παρά μια reimagined version του Hollywood Monsters, που είχε κυκλοφορήσει το μακρινό 1997.
Καθώς όμως οι καιροί ήταν ιδιαίτερα δύσκολοι οικονομικά και το προηγούμενο project των Ισπανών δεν είχε πάει καλά στο επίπεδο αυτό, το Yesterday αναπτύχθηκε μόλις με το 1/4 του budget που είχε χρησιμοποιηθεί για την ανάπτυξη του τελευταίου Runaway, A Twist of Fate. Πράγματι, τα χαμηλά production values του παιχνιδιού μαρτυρούνται σε μια σειρά επιπέδων, διαφαινόμενα και στη συνολική διάρκειά του, η οποία στην περίπτωση του υπογράφοντος κυμάνθηκε μόλις περί τις επτά ώρες, δίχως τη χρήση βοηθειών και παρά ορισμένα «κολλήματα». Αντίθετα, το Next Big Thing διήρκησε δέκα, ενώ 15-25 ώρες απαιτήθηκαν σε κάθε Runaway. Κάποιος που έχει ασχοληθεί με τα games της εταιρίας, έχει ήδη διαπιστώσει ότι τα τελευταία τρία εγχειρήματά τους έως το συγκεκριμένο σημείο, ιδίως δε το Yesterday και το Next Big Thing, ήταν μακράν τα πιο εύκολα, εν αντιθέσει προς τα προηγούμενα που απευθύνονταν σε πιο «σκληροπυρηνικό» κοινό.
Το concept του Yesterday δεν είναι κακό ή αδιάφορο, ωστόσο δεν αναπτύσσεται επαρκώς, ενώ συγχρόνως παρουσιάζει δομικά κενά. Η ιστορία αφορμάται από μια πραγματική Μη Κυβερνητική Οργάνωση, ονόματι Children of Don Quixote, η οποία δημιουργήθηκε στο Παρίσι εν έτει 2006 για την υπεράσπιση των θεμελιωδών δικαιωμάτων των αστέγων, κινητοποιώντας τους πολίτες και συσπειρώνοντας τους πρώτους εναντίον της κρατικής αναλγησίας. Υπάρχει μάλιστα και σχετικό ντοκιμαντέρ διάρκειας 52 λεπτών, για όσους ενδιαφέρονται να το αναζητήσουν, ενώ είναι χαρακτηριστικό ότι το ίδιο το παιχνίδι αφιερώνεται στη συγκεκριμένη δράση· ωστόσο κάθε ρεαλιστικός συσχετισμός εξαντλείται στις πρώτες στιγμές. Το πρώτο άτυπο κεφάλαιο αποδεικνύεται σύντομα ότι δεν είναι παρά ο πρόλογος της ιστορίας, εκκινώντας από τα Γραφεία της Μ.Κ.Ο. Children of Don Quixote, όπου ο Henry, ένας νεαρός φοιτητής με υψηλό δείκτη ευφυίας και γόνος πλούσιας οικογένειας, πληροφορείται για τη δολοφονία του έκτου αστέγου κατά το τρέχον έτος, ενός ακόμη τον οποίον ουδείς θα πενθήσει και ουδείς θα αναζητήσει, την ίδια στιγμή που η ταυτότητα του δολοφόνου παραμένει άγνωστη.
Ως μέλος της Οργάνωσης, ο Henry αναλαμβάνει να αναζητήσει τους άστεγους που εξακολουθούν να κινδυνεύουν, να τους καταγράψει και να τους προσφέρει βοήθεια και πόρους. Στο πλαίσιο αυτό η έρευνά του εκκινεί, σε συνεργασία με έναν ογκώδη φίλο του, από έναν υπόγειο σταθμό αμαξοστοιχίας, ο οποίος όμως έχει καταρρεύσει, καθιστώντας την απόπειρα επικίνδυνη. Τα πράγματα εν τούτοις παίρνουν σύντομα απρόσμενη τροπή, όταν δέχεται επίθεση από δύο ημιπαράφρονες… ενοίκους του χώρου και βρίσκεται μπλεγμένος σε ένα κωμικοτραγικό σκηνικό, ενώπιον ενός σατανιστικού τελετουργικού, του οποίου ο λειτουργός απευθύνεται σε κοινό που δεν είναι παρά άψυχες κούκλες! Αυτό δεν αναιρεί το γεγονός ότι η ζωή του Henry βρίσκεται σε άμεσο κίνδυνο, και μόνο ο συνεργάτης του, ο οποίος περιμένει στο van, μπορεί να τον βγάλει από τη δύσκολη θέση. Ως εκ τούτου, πρέπει πάση θυσία να καταφέρει να επικοινωνήσει μαζί του. Ο πρόλογος του Yesterday δεν είναι αναίμακτος, καθώς τα θύματα της υπόθεσης πέφτουν σύντομα νεκρά, όχι όμως πριν ο gamer διαπιστώσει ότι με έναν ανερμήνευτο τρόπο, εν αγνοία των θυτών, έχουν επανέλθει στη ζωή! Σε μια προσπάθεια να περιοριστούν στο ελάχιστο τα spoilers, τα οποία όμως ήταν απαραίτητα έως το σημείο αυτό, έστω και με τον πλέον ασαφή τρόπο, σταματούμε εδώ.
Η κυρίως υπόθεση ξεκινά μετά από κάποια χρόνια, όταν ο Henry White, έχοντας αναλάβει πλέον τα ηνία της οικογενειακής επιχείρησης, υποδέχεται στη βάση του τον John Yesterday, έναν νεαρό άντρα, ο οποίος πάσχει από αμνησία μετά από μια απόπειρα αυτοκτονίας, όπως μαθαίνει και ο ίδιος. Το περιστατικό συνέβη σε μια περίοδο κατά την οποία ο John εργαζόταν για τον Henry ως ειδικός στην Ιστορία της Θρησκείας, με έμφαση σ’ αυτήν των σατανικών λατρειών, αναζητώντας πληροφορίες για το Τάγμα της Σαρκός (Order of the Flesh), που λάτρευε τον Σατανά και ιδρύθηκε τον 15ο αιώνα. Στο μεταξύ ο Henry ανέλαβε τα έξοδα της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης του John, στο διάστημα που βρισκόταν στο νοσοκομείο, και τώρα ουσιαστικά τον επαναφέρει στην επαγγελματική δράση. Ο παίκτης αναλαμβάνει τον έλεγχο του John, σε μια προσπάθεια να λύσει το μυστήριο που περιβάλλει τον χαρακτήρα και το παρελθόν του, συνεχίζοντας παράλληλα την έρευνα που είχε ξεκινήσει προ της απόπειράς του. Στο περιθώριο αυτών, οι απορίες αναφορικά με τη… νεκρανάσταση χαρακτήρων στην εισαγωγή του παιχνιδιού εξακολουθούν να μένουν αναπάντητες.
Το Yesterday διαμορφώνει ένα ενδιαφέρον σκηνικό, το οποίο όμως προσεγγίζει αρκετά επιφανειακά, βασιζόμενο περισσότερο σε ορισμένες «σκληρές εικόνες», τη σκοτεινή θεματολογία του καθ’ αυτή, και όχι το ίδιο το περιεχόμενό της. Οι χαρακτήρες, συμπεριλαμβανομένου του πρωταγωνιστή, παραμένουν εν πολλοίς αδιάφοροι, καθώς το σενάριο δεν εμβαθύνει ποτέ στην ψυχοσύνθεσή τους. Η ιστορία και η δράση γενικότερα χαρακτηρίζονται από πολλά back and forth ως προς τη χρονική στιγμή που λαμβάνουν χώρα. Άλλωστε τα flashbacks αποτελούν ίδιον των τίτλων της Pendulo, και αυτή η φορά δεν αποτελεί εξαίρεση, αν και τώρα υπάρχουν στιγμές που η παρουσίαση θυμίζει λογικές… Pulp Fiction. Η… λεπτομέρεια εν προκειμένω είναι ότι η σύνδεση δεν είναι όσο στιβαρή θα όφειλε, με αποτέλεσμα να είναι πιθανό ο gamer «να χαθεί» κάπου στα μισά, έως ότου το story συμμαζευτεί κάπως, προς μια πιο ξεκάθαρη κατεύθυνση. Οι γρίφοι του παιχνιδιού είναι απλοί στην πλειοψηφία τους, ωστόσο ορισμένοι απαιτούν μεγαλύτερη προσοχή, δίχως την οποία κάποιος μπορεί «να ζοριστεί» προσωρινά. Για το λόγο αυτό θεωρώ το Yesterday ένα «κλικ» πιο δύσκολο από το Next Big Thing, παρότι διαρκεί σαφώς λιγότερο. Ευχάριστες «πινελιές» αποτελούν η έμμεση αναφορά που γίνεται σύντομα σε ένα χαρακτήρα ο οποίος είχε εμφανιστεί στο προηγούμενο παιχνίδι της εταιρίας, και ακόμη περισσότερο το cameo ενός NPC που γνωρίσαμε στο τρίτο Runaway.
Τα γραφικά του τίτλου είναι όμορφα και πολύχρωμα, παραμένοντας πιστά στην καρτουνίστικη αισθητική των προηγούμενων δημιουργιών των πεπειραμένων developers. Η διαφορά τώρα έγκειται στο γεγονός ότι τα animations των χαρακτήρων έχουν περιοριστεί δραματικά, καθώς σε κάθε διάλογο με κάποιον NPC ή σε κάθε αλληλεπίδραση με ένα αντικείμενο, αντί της φυσικής κίνησής τους, ανοίγουν εικόνες-παράθυρα επί της οθόνης, σε μια εντελώς comics προσέγγιση, διά των οποίων είτε πραγματοποιούνται οι συζητήσεις είτε ο gamer ενημερώνεται σε δεύτερο ενικό πρόσωπο για τις σκέψεις του πρωταγωνιστή επί του θέματος! Με τον τρόπο αυτόν απομακρύνεται εκ των πραγμάτων από τον John, και όχι μόνο, καθώς αντί να τον ακούει να ομιλεί σε πρώτο πρόσωπο, διαβάζει κείμενο σε δεύτερο! Κατά συνέπεια, το ίδιο το voice act είναι ελλιπές στις περιπτώσεις αυτές, ενόσω ο εκάστοτε playable character παραμένει βουβός, σχεδόν άψυχος, μέχρι τη στιγμή που απευθύνεται σε κάποιον. Παρά ταύτα, τουλάχιστον στο βαθμό που τους βοηθά το σενάριο, οι ηθοποιοί φωνής κάνουν καλή δουλειά ως επί το πλείστον, κάτι που δε θα μπορούσε να μη συμβαίνει από τη στιγμή που η Pendulo συνεργάζεται και πάλι με ανθρώπους γνωστούς στο χώρο αλλά και με παρελθόν στα παιχνίδια της.
Στο ρόλο του John και αρκετών ακόμη μικρότερων βρίσκεται ο Doug Rand, με πολυδιάστατη παρουσία και στα δύο προηγούμενα projects των Ισπανών, ενώ κάποιοι ίσως τον θυμούνται ως Markus στο Fahrenheit (2005), αδερφό του εκ των πρωταγωνιστών του παιχνιδιού, Lucas Kane. Ως Henry εμφανίζεται ο Matthew Géczy, επίσης παρών στα δύο προηγούμενα games της εταιρίας, με δευτερεύοντες ρόλους μεταξύ άλλων και στο Still Life 2 (2009). Από πλευράς «ονομάτων» στο cast, τέλος, δε γίνεται να μη μνημονευθούν αφενός η Sharon Mann, συμπρωταγωνίστρια του τελευταίου Runaway ως Gina Timmins και βεβαίως ηρωίδα του Syberia franchise ως Kate Walker, μεταξύ πολλών άλλων ρόλων στο βιογραφικό της. Αφετέρου, ο David Gasman, ο οποίος, συμπεριλαμβανομένων αρκετών ακόμη αξιοσημείωτων εμφανίσεων στην καριέρα του, την ίδια χρονιά υποδύθηκε τον θηριώδη Arkhail, συμπρωταγωνιστή του εξαιρετικού Of Orcs and Men της γαλλικής Cyanide Studio, περί του οποίου έχουμε αναφερθεί εκτενώς κατά το παρελθόν. Η δε μουσική είναι λιτή και μάλλον σπάνια κεντρίζει το ενδιαφέρον, δίχως όμως να είναι κακή.
Παρά τη στροφή της Pendulo σε ένα πιο σκοτεινό τέμπο, καθώς ούτως ή άλλως δυσκολευόταν να βρει χρηματοδότηση για μια δοκιμασμένη συνταγή, οι επιδόσεις και του Yesterday σε εμπορικό επίπεδο ήταν εξαιρετικά χαμηλές, κάτι που είχε ως συνέπεια να μείνει χωρίς publisher για μία διετία και πλέον, η οποία ήταν μάλλον και η πιο δύσκολη της μακράς ιστορίας της, από το 1993. Στα τέλη του 2014, ωστόσο, ξεκίνησε νέα συνεργασία με μια άλλη γαλλική δημοφιλή publisher, τη Microids, γνωστή μεταξύ άλλων και ως developer των Syberia, Amerzone: The Explorer's Legacy, Post Mortem και Still Life. Κρίνοντας εκ του αποτελέσματος, η συνεργασία αυτή είχε απόρροια την αποκατάσταση της Pendulo Studios σε ακμαίο επίπεδο, καθώς επρόκειτο να ακολουθήσουν συνολικά τρεις τίτλοι σε διάστημα πενταετίας, ο τελευταίος εκ των οποίων αναμένεται σε δύο μήνες από τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές, υπό τον καθ’ όλα αναγνωρίσιμο τίτλο Alfred Hitchcock - Vertigo. Η αρχή, όμως, έγινε με τους Ισπανούς να θέτουν σε εφαρμογή την ανάπτυξη του sequel του Yesterday, συνεχίζοντας μια παράδοση που τους ήθελε να μην έχουν εγκαταλείψει μέχρι εκείνη τη στιγμή κανένα project, με εξαίρεση το παρθενικό τους, δίχως να υπάρξει έστω μία συνέχεια. Το Yesterday Origins κυκλοφόρησε από τη Microids το 2016 και τα αποτελέσματα ήταν κατά γενική ομολογία αισθητά βελτιωμένα, δικαιώνοντας τους πάντες.