- Μόνιμες Στήλες
- Αφιερώματα
- Το φαινόμενο Anita Sarkeesian και ο μισογυνισμός στα video games
Το φαινόμενο Anita Sarkeesian και ο μισογυνισμός στα video games
HotΤο φαινόμενο Anita Sarkeesian και ο μισογυνισμός στα video games
Πληροφορίες
Διατηρούνται μέχρι και σήμερα ξεπερασμένες αντιλήψεις.
Κάθε Σάββατο η στήλη Αφιερώματα φιλοξενεί τα καλύτερα Blog posts σας που γράφετε οι αναγνώστες του GameWorld στο Community/Blogs. Αυτή την εβδομάδα έχουμε ένα άρθρο από τον Στάυρο Δήμου, το οποίο ασχολείται με τον μισογυνισμό στα video games και την ιστορία της Anita Sarkeesian.
Κείμενο:
Τα video games αποτελούν σήμερα ένα mainstream είδος ψυχαγωγίας, το οποίο απευθύνεται σε ένα ευρύ φάσμα ηλικιών, και ανθρώπων με διαφορετικά γούστα. Υπάρχουν παραγωγές ηλεκτρονικών παιχνιδιών, οι οποίες ξεπερνούν κατά πολύ σε budget και τζίρο ορισμένες παραγωγές του Hollywood. Τα πράγματα όμως δεν ήταν πάντα έτσι. Αρχικά τα video games είχαν μια 'ρετσινιά', ο πολύς ο κόσμος τα αντιμετώπιζε επιφυλακτικά και απαξιωτικά μερικές φορές και δεν είμαστε λίγοι αυτοί που κάποτε ακούγαμε τους γονείς μας να μας λένε “κλείστο θα τυφλωθείς!” ή ακόμα και “αυτό το πράγμα θα σε χαζέψει!”, σχόλια που φανέρωναν τον υπερβολικό προστατευτισμό των γονέων από τη μια, αλλά από την άλλη και την άγνοιά τους σχετικά με αυτά. Και δεν έχουν λείψει και οι πιο ακραίες και γραφικές κατηγορίες για τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, όπως αυτές που κάποτε είχαμε ακούσει και εδώ, σε κάποια κανάλια της Ελληνικής τηλεόρασης, οι οποίες κατηγορίες έλεγαν πως επειδή κάποια παιχνίδια έχουν σκηνές βίας, τα παιδιά που τα παίζουν θα γίνουν βίαια.
Αυτό που μου έκανε εντύπωση όταν άκουγα κάτι τέτοια όταν ήμουν μικρός, ήταν το πως και ήταν δυνατό να θεωρεί κανείς πως ένα video game με βία θα κάνει κακό σε ένα παιδί και όχι οι σοκαριστικές σκηνές βίας που προβάλλονταν πρωί, μεσημέρι και βράδυ στα διάφορα κανάλια της τηλεόρασης, τόσο μέσα από τα δελτία ειδήσεων, όσο και από διάφορες ταινίες. Προσωπικά, οι σκηνές που είδα από το βομβαρδισμό της Σερβίας στην τηλεόραση και τα ακρωτηριασμένα πτώματα με αίματα παντού, έκαναν τον τότε έφηβο εαυτό μου να νιώθει πολύ πιο άσχημα, και με επηρέασαν ψυχολογικά πολύ περισσότερο από τα διάφορα βίαια βιντεοπαιχνίδια που είχα παίξει από πολύ μικρότερος, όπως το Mortal Kombat και το Doom.
Κάτι του ότι υπήρχε τεχνοφοβική προκατάληψη και αμάθεια παλαιότερα, κάτι του ότι κάποια παιχνίδια περιείχαν πράγματι έντονη βία, τις δεκαετίες του 1980 και 1990, υπήρχε ένα στερεότυπο για τον άνθρωπο που παίζει βιντεοπαιχνίδια. Ο μέσος gamer θα ήταν ένα έφηβο αγόρι. Επειδή κάποια παιχνίδια τοποθετούσαν τον παίχτη στο ρόλο π.χ ενός στρατιώτη να μάχεται εξωγήινους, η κοινωνία έκανε μια γενίκευση και αντιλήφθηκε πως γενικά τα video games έχουν βία και όπως στα αγοράκια οι γονείς συνήθιζαν να αγοράζουν στρατιωτάκια, θεώρησαν πως και τα video games απευθύνονται αποκλειστικά σε αγόρια. Κάτι όμως που φυσικά και δεν είναι απόλυτο. Τότε, όταν ήμουνα ακόμα παιδάκι και ήταν και η αδερφή μου, θυμάμαι πως της άρεσε και αυτής να παίζει κάποια ηλεκτρονικά παιχνίδια και παίζαμε και μαζί.
Η μητέρα μου, η οποία πλέον έχει πατήσει τα 60, παίζει τακτικά games όπως το Super Mario και το Bomberman που κυκλοφόρησαν στη κονσόλα NES. Πάρα ταύτα, η γενική άποψη της κοινωνίας τις παλαιότερες δεκαετίες, ήταν πως τα ηλεκτρονικά παιχνίδια είναι βίαια και απευθύνονται στα αγόρια. Και λόγω αυτής της λαϊκής δόξας επηρεάστηκαν φυσικά και οι άνθρωποι που έφτιαχναν τα games, οι οποίοι στη πλειοψηφία τους ήταν και άνδρες, μιας και δυστυχώς ή ευτυχώς αποδεδειγμένα, ο αριθμός ανδρών που επιλέγουν να σπουδάσουν πληροφορική και προγραμματισμό είναι μεγαλύτερος για κάποιο λόγο από αυτόν των γυναικών. Έτσι, στα μυαλά πολλών το gaming έγινε ανδρική υπόθεση.
Τα χρόνια όμως περνούσαν και σιγά σιγά τα video games γινόντουσαν όλο και πιο δημοφιλή ως μέσο ψυχαγωγίας. Οι υπεύθυνοι marketing των εταιριών που παράγουν ηλεκτρονικά παιχνίδια, θέλοντας να αυξήσουν το target group των προϊόντων τους, άρχισαν να διαφημίζουν τα games τους απευθυνόμενοι σε περισσότερα, διαφορετικά, σύνολα ανθρώπων. Έτσι άρχισαν δειλά – δειλά πολλές κοπέλες να δοκιμάζουν games ενώ πριν αδιαφορούσαν και με το καιρό ο αριθμός γυναικών gamers αυξανόταν. Με αυτή την αύξηση όμως παρουσιάστηκε ένα πρόβλημα και άρχισε να γίνεται αντιληπτό και το ότι η συντριπτική πλειοψηφία των video games σχεδιάζονταν ακόμα με τέτοιο τρόπο, πράγμα που δήλωνε πως οι developers που τα ανέπτυσσαν είχαν ακόμα τη παλιά νοοτροπία και σκέψη, δηλαδή αισθανόντουσαν πως αυτός που θα παίξει τα games τους θα είναι κατά πάσα περίπτωση ένας έφηβος και έτσι τα games αυτά δεν κατείχαν ή αντιπροσώπευαν το γυναικείο φύλο ισότιμα. Παρατηρούταν μια αισθητή απουσία του γυναικείου φύλου από πολλά video games, ενώ άλλα οι θηλυκοί χαρακτήρες παρουσιάζονταν με τέτοιο τρόπο ώστε να αποτελούν στερεότυπα ανδρικών φαντασιώσεων, προκειμένου ο νεαρός έφηβος μέσα από βία και sexy θηλυκές παρουσίες να λαμβάνει την αίσθηση του 'ώριμου' και να νιώθει πως επιτέλους είναι 'μεγάλος'.
Το θέμα αυτό διακήρυξε πως θέλει να φέρει στην επιφάνεια, να παρουσιάσει, και να διαλευκάνει η Anita Sarkeesian, μια Καναδέζα απόφοιτη του τομέα επικοινωνιών, που δήλωνε ανέκαθεν φεμινίστρια. Η Anita ξεκίνησε ανοίγοντας ένα crowdfunding campaign στην ιστοσελίδα Kickstarter, μια αμφιλεγόμενη υπηρεσία στην οποία κάποιος ή κάποια μπορεί να παρουσιάσει μια ιδέα ζητώντας λαϊκή χρηματική υποστήριξη για την συγκέντρωση του απαιτούμενου ποσού που χρειάζεται η ιδέα για να υλοποιηθεί. Η Anita επιζητούσε 6.000 δολάρια προκειμένου να γυρίσει μια πρωτοποριακή και βαθιά σειρά ντοκιμαντέρ η οποία θα χωριζόταν σε 6 επεισόδια και θα είχε σκοπό το να επιδείξει στο ευρύ κοινό για πρώτη φορά και με ανέκδοτα στοιχεία, φαινόμενα μισογυνισμού στη βιομηχανία των ηλεκτρονικών παιχνιδιών.
Το εγχείρημα της Anita τράβηξε αρκετό ενδιαφέρον, κυρίως από τον ίδιο το κόσμο που έπαιζε video games και η καμπάνια της στο Kickstarter όχι μόνο κατάφερε να συγκεντρώσει τα έξι χιλιάρικα, αλλά η υποστήριξη σε αυτό το εγχείρημα ξεπέρασε κάθε προσδοκία, με το ποσό που συγκέντρωσε η Anita να φτάνει τα 158.922 δολάρια. Ταυτόχρονα, λόγω της υπερχρηματοδότησης, οι προσδοκίες του κοινού από την Anita και το ντοκιμαντέρ και κυρίως των όσων χρηματοδότησαν αυτό το εγχείρημα, ανέβηκαν στα ύψη. Ο κόσμος πλέον περίμενε μια 'ψαγμένη' υπερπαραγωγή.
Η Anita όμως είχε μαζέψει όλα αυτά τα χρήματα και ο χρόνος περνούσε, χωρίς το ντοκιμαντέρ της Anita να εμφανίζεται. Μετά από κάποιο διάστημα άρχισαν να υπάρχουν συζητήσεις στα διάφορα forums του διαδικτύου, για το τι θα γίνει τελικά, αν κυκλοφορήσει πράγματι κάποτε η σειρά, ή η όλη υπόθεση ήταν μια αρπαχτή, και η Anita μάζεψε περίπου 150 χιλιάρικα χωρίς να κάνει τίποτα και έγινε καπνός. Τελικά με μεγάλη καθυστέρηση ανακοινώθηκε ότι το πρώτο επεισόδιο του ντοκιμαντέρ θα δημοσιευόταν στο YouTube και πολύς κόσμος είπε ένα 'επιτέλους', περιμένοντας ενθουσιασμένος να το παρακολουθήσει. Όταν τελικά το βίντεο ανέβηκε στο YouTube, οι αντιδράσεις του κόσμου που το παρακολουθούσε ήταν στη συντριπτική τους πλειοψηφία αρνητικές. Το πολυαναμενόμενο, υπερχρηματοδοτημένο και βαθύ ντοκιμαντέρ, ήταν ένα βιντεάκι για το οποίο τα βιντεάκια άλλων YouTubers οι οποίοι ποτέ τους δεν ζήτησαν χρήματα, δεν είχαν τίποτα να ζηλέψουν. Ίσα ίσα, που τόσο από άποψη σκηνικού, σκηνοθεσίας, ψηφιακών εφέ κτλπ, πολλά βιντεάκια από YouTubers που ποτέ δεν ζήτησαν έστω 1 ευρώ, έφταναν και ξεπερνούσαν τη ποιότητα του ντοκιμαντέρ της Ανίτας.
Παρόμοια βιντεάκια άλλοι YouTubers βγάζουν κάθε εβδομάδα ή δυο – τρεις μέρες, ενώ της Anita της πήρε πάνω από ένα χρόνο για να κυκλοφορήσει το πρώτο επεισόδιο και παρότι είχε στη διάθεση της δεκάδες χιλιάδες δολάρια, η παραγωγή ήταν φτωχική σε σχέση με άλλες εκπομπές του YouTube. Δεν υπήρχαν συνεντεύξεις, κάποια στατιστικά έστω, κάτι που να αποδεικνύει πως η Anita έδειξε κάποιο παραπάνω ενδιαφέρον για το ντοκιμαντέρ της από ότι ο μέσος YouTuber δείχνει για την εβδομαδιαία του εκπομπή. Ακόμα χειρότερα, τα στοιχεία στα οποία βασίστηκε η Anita, ήταν πληροφορίες τις οποίες κανείς θα μπορούσε να τις βρει και να τις μάθει αφιερώνοντας μερικά λεπτά στο Google και τη Wikipedia σε ένα απόγευμα... Μάλιστα, η Anita φάνηκε να αγνοεί ορισμένα στοιχεία και γεγονότα και ως αποτέλεσμα ανέφερε κάποιες ανακρίβειες.
Όλα αυτά, σχημάτισαν άμεσα μια πολύ αρνητική εντύπωση για την ίδια. Ο κόσμος ένιωθε πως αν και ο σκοπός που είπε η Anita ότι έχει ήταν καλός, η ίδια τον εξαπάτησε, λαμβάνοντας ένα τεράστιο ποσό για μια σειρά ντοκιμαντέρ, η οποία δεν δικαιολογούσε σε τίποτα το μέγεθος του ποσού που είχε συμπληρωθεί για τη χρηματοδότησή της. Το ντοκιμαντέρ δεν ξεπερνούσε ούτε σε ποιότητα, ούτε σε στοιχεία, ούτε σε ακρίβεια, εκπομπές που ανεβάζουν τελείως τσάμπα και σχεδόν σε καθημερινή βάση χιλιάδες άλλοι άνθρωποι στο YouTube. Έτσι ο χώρος των σχολίων κάτω απ' το βίντεο της Anita γέμισε με σχόλια γκρίνιας, τα οποία την κατηγορούσαν για εξαπάτηση, ο κόσμος που έβλεπε το βίντεο τη θεωρούσε τσαρλατάνα, ενώ η μπάρα των dislikes στο βίντεο της ήταν σταθερά μεγαλύτερη από αυτή των likes.
Σε μια γρήγορη αντίδραση σε αυτό, η Anita απέκλεισε το σχολιασμό και την αξιολόγηση του βίντεό της στο YouTube, ενώ όταν κλήθηκε από κάποια μέσα ειδικού τύπου να αιτιολογήσει αυτή της την κίνηση, η ίδια χωρίς ίχνος ντροπής υποκρίθηκε πως ο λόγος που έκλεισε τα σχόλια, ήταν επειδή δεχόταν τάχα “επίθεση από μισογύνηδες” με σεξιστικά σχόλια και ύβρεις. Τούτο ύστερα έκανε εντύπωση σε κάποια μεγαλύτερη μέσα, και έτσι η Ανίτα άρχισε να καλείται σε τηλεοπτικούς σταθμούς και εφημερίδες για να δώσει συνεντεύξεις, για την 'σεξιστική' επίθεση που δέχθηκε και για να δικαιολογήσει τα όσα έλεγε δε δίστασε να πλάσει και αρνητικά στερεότυπα και να κατηγορήσει τον κόσμο ο οποίος την κατηγορούσε για απάτη ότι είναι βίαιοι μισογύνηδες οι οποίοι δήθεν αντιδρούν με αυτό το τρόπο επειδή νιώθουν να απειλείται η “πατριαρχεία”.
Φυσικά αυτή η αντίδραση της Anita εξόργισε ακόμα περισσότερο τον κόσμο που είχε αποφασίσει να δώσει από το υστέρημά του για να χρηματοδοτήσει το ντοκιμαντέρ. Οι άνθρωποι οι οποίοι έκριναν σημαντικό το σκοπό της Anita και αποφάσισαν να στερηθούν για να χρηματοδοτήσουν το ντοκιμαντέρ της, τώρα διασύρονταν από την ίδια, λόγω της δυσαρέσκειας τους που εξέφρασαν για το απογοητευτικό ντοκιμαντέρ, το οποίο θα μπορούσε κάποιος να γυρίσει σε ένα απόγευμα μέσα στο σπίτι του. Και έτσι πλέον ξεκίνησαν μακρές συζητήσεις σε πάμπολλα forums και εκπομπές επί εκπομπών που σχολίαζαν το όλο θέμα, με αρνητική φυσικά χροιά προς την Anita.
Η Anita εκμεταλλεύτηκε το ντόρο που προκάλεσε με τη διπροσωπία της προς το όφελός της, με το να εμφανίζεται συνεχώς στη τηλεόραση και να κάνει γνωριμίες και έτσι να δικτυώνεται και να γίνεται όλο και πιο διάσημη, με ότι επακόλουθο είχε αυτό. Αν και αρκετά πράγματα από όσα λέει στα επεισόδια των εκπομπών της ισχύουν και παρουσιάζει πράγματι κάποιες άγνωστες πτυχές των video games, πολλά από όσα λέει στις εκπομπές είναι ανακρίβειες και δεν ισχύουν, πράγμα που φανερώνει ημιμάθεια και το ότι ξεπετά τα επεισόδια “στα γρήγορα”, προφανώς γιατί δεν έχει η ίδια την όρεξη να ασχοληθεί σε βάθος με τα ζητήματα αυτά. Ωστόσο η όλη ιστορία είναι μοναδική, και προκαλεί μεγάλη έκπληξη το πως μπορεί ένας άνθρωπος να αποσπάσει μεγάλα χρηματικά ποσά από εύπιστους ανθρώπους, υποσχόμενος λαγούς με πετραχήλια, ύστερα να παραδώσει κάτι κατώτερο των προσδοκιών και τελικά όταν οι χρηματοδότες αντιδρούν να αποφύγει τις κατηγορίες επικαλούμενος φανταστικά γεγονότα και διασύροντας τους ίδιους τους χρηματοδότες και να χρησιμοποιεί τελικά και αυτό το διασυρμό προς όφελός του για να πάει ακόμα παραπέρα.
Φαίνεται πως η ίδια είναι πανέξυπνη και πως οι σπουδές της στις ανθρώπινες επικοινωνίες την βοήθησαν. Είναι γεγονός πως υπάρχει διαδεδομένη η άποψη μεταξύ πολλών εταιριών που παράγουν βιντεοπαιχνίδια ότι το μεγαλύτερο μέρος των gamers είναι άνδρες και έτσι σχεδιάζουν τα games τους στοχεύοντας σε αυτό το κοινό, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει αρκετά μεγάλη ποικιλία από video games τα οποία να ενδιαφέρουν και το γυναικείο κοινό. Δυστυχώς όμως η Anita δεν ήταν ο κατάλληλος άνθρωπος για να ασχοληθεί με τέτοιου είδους ζητήματα και αντί να γίνει η γυναίκα που θα μας ανοίξει τα μάτια, έγινε μια γυναίκα που μας τα έκλεισε περισσότερο, με τις ψευδείς τις κατηγορίες και την ημιμάθειά της.
Διαβάστε τα προηγούμενα άρθρα της στήλης Αφιερώματα και γράψτε το δικό σας blog στο Community/Blogs.
Comments
Σχετικά με το οτι οι περισσότεροι θυλικοί χαρακτήρες στα βιντεοπαιχνίδια είναι φαντασιώσεις ανδρών και στερεότυπα.Μήπως επειδή τις δημιουργούν άντρες developers?Που είναι οι γυναίκες δημιουργοί,πλήν λίγων εξαιρέσεων?.Πλέον υπάρχουν πολλές γυναίκες developers αλλά έχει κάποια απο αυτές ασχοληθεί με character creation και developing?Δεν γνωρίζω αν έχει συμβεί αλλά θα ήθελα να δω μια γυναίκα developer να δημιουργήσει τον δικό της θυλικό η αρσενικό χαρακτήρα να δούμε αν θα είναι στερεότυπο η όχι.(Διορθώστε με ελεύθερα αν έχει γίνει κάτι τέτοιο)
Δυστυχώς η κοινωνία ακόμα έχει στερεότυπα και στα 2 φύλα τα οποία περνάνε απο γενιά σε γενιά.Δε θέλω να εξηγώ πάλι τα περι καθωσπρεπισμού και άλλων ασθενιών.Απλά η λύση πιστεύω οτι είναι αυτή που ανέφερα πιο πάνω.Έτσι θα δώσουν το σωστό παράδειγμα,δημιουργώντας χαρακτήρα κατα τα δικά τους πρότυπα.Οτιδήποτε άλλο διαχωρίζει τα 2 φύλα και δεν είναι καλό.
Για το θέμα της απατεωνιάς συμφωνώ με τον Σταύρο.