4G και VDSL στην Ελλάδα

Με το ένα πόδι στην χρεοκοπία και το άλλο στην καινοτομία! [UPDATE 3]

Τι παράδοξο που είναι απ' τη μία η χώρα μας να αντιμετωπίζει τον κίνδυνο της ολικής οικονομικής κατάρρευσης και από την άλλη να προσπαθεί με ζήλο να ακολουθήσει όλες τις τελευταίες τεχνολογικές εξελίξεις. Όμως, υπάρχει λογική εξήγηση γι’ αυτό το περίεργο φαινόμενο. Η Ελλάδα, καθ’ υπόδειξη των κοινοτικών της εταίρων, είναι υποχρεωμένη να εναρμονίζεται με τα ευρωπαϊκά κράτη σε διάφορους τεχνολογικούς τομείς. Ένας από αυτούς είναι ο τομέας των τηλεπικοινωνιών.

Σύμφωνα με κοινοτική οδηγία που επικυρώθηκε στις 28 Οκτωβρίου 2011, όλα τα κράτη-μέλη της Ευρώπης είναι υποχρεωμένα μέχρι 1/1/2013 να έχουν απελευθερώσει το φάσμα συχνοτήτων 800MHz (γνωστό και ως 790-862MHz ) και να το εκχωρήσουν σε νέας γενιάς ασύρματα τηλεπικοινωνιακά δίκτυα όπως τα 4G. Απώτερος σκοπός είναι όχι μόνο η βελτίωση των υπηρεσιών που προσφέρονται στους Ευρωπαίους πολίτες αλλά και η δημιουργία νέων καταναλωτικών αναγκών (οι ξένες εταιρίες-κολοσσοί εποφθαλμιούν σε εκατομμύρια νέους πελάτες, ας μην το κρύβουμε). Στον απόηχο αυτής της "επιβεβλημένης" τεχνολογικής ανάκαμψης για την χώρα μας, μπορούμε παράλληλα να απολαύσουμε υψηλότερες ταχύτητες ενσύρματου Internet μέσω της αναβάθμισης των σταθερών ευρυζωνικών δικτύων από ADSL σε VDSL. Τι σημαίνουν όμως πρακτικά όλα αυτά για εσάς; Πάμε να τα δούμε πιο αναλυτικά.

Από το 3G στο 4G για ασύρματο Internet 100Μbps
Ας μιλήσουμε πρώτα για την τεχνολογία κινητής τηλεφωνίας που συνηθίζουμε να την χωρίζουμε σε γενιές G (Generations). Από την δεκαετία του '80 μέχρι σήμερα έχουν υπάρξει τέσσερις βασικές γενιές, οι 1G, 2G, 3G και η πλέον σύγχρονη 4G. Κάθε γενιά εμπεριέχει μια οικογένεια προτύπων που ορίζουν συγκεκριμένες προδιαγραφές όπως τον απαραίτητο τεχνικό εξοπλισμό για την υλοποίηση της τεχνολογίας, το υποστηριζόμενο εύρος συχνοτήτων, την επιτρεπόμενη εκπομπή ακτινοβολίας των συσκευών, την μέγιστη ταχύτητα μεταφοράς δεδομένων στο ασύρματο δίκτυο κλπ. και βαφτίζονται με «επιστημονικές» ονομασίες, που πιθανόν να έχετε ακουστά. Για παράδειγμα, τα δίκτυα 2G στην Ελλάδα είναι τύπου GSM και τα νεότερα 3G είναι τύπου HSPA+, ενώ σε άλλες χώρες χρησιμοποιούνται διαφορετικού τύπου δίκτυα (όπως W-CDMA, CDMA2000, IMT-2000) κυρίως λόγω διαφορετικής νομοθεσίας (σ.σ. δείτε την υπάρχουσα κάλυψη 2G/3G στην Ελλάδα και για τους τρεις παρόχους: Cosmote, Wind, Vodafone).

Οι κατασκευαστές κινητών τηλεφώνων προσπαθούν να επιτύχουν συμβατότητα με όλα αυτά τα πρότυπα και γι' αυτό παράγουν συσκευές που προορίζονται ξεχωριστά για Ευρώπη, Αμερική ή Ιαπωνία, ανάλογα πάντα με τα υποστηριζόμενα δίκτυα. Τα ολοκαίνουργια δίκτυα 4G χωρίζονται μέχρι σήμερα σε δύο βασικά πρότυπα, το LTE και το WiMAX, το οποίο χρησιμοποιείται σε κάποιες ανατολικές χώρες και δεν αναμένεται να διαδοθεί περισσότερο. Το πιο διαδεδομένο πρότυπο LTE (Long Term Evolution) είναι αυτό που σταδιακά αρχίζει να προσφέρεται στην Ελλάδα, αρχικά μέσω Cosmote και Vodafone.

Το LTE έχει σχεδιαστεί από τον παγκόσμιο φορέα πιστοποίησης 3GPP και υποστηρίζει θεωρητικές ταχύτητες download μέχρι 100Mbits/sec και upload μέχρι 50Mbits/sec. Αν προτιμάτε τις ταχύτητες μετρημένες σε MB, μιλάμε για 12,5MB/δευτερόλεπτο ταχύτητα Download και 6,25MB/δευτερόλεπτο ταχύτητα Upload. Με απλά λόγια, η νέα τεχνολογία 4G/LTE επιτρέπει καλύτερη ποιότητα επικοινωνίας και πολύ πιο γρήγορο ασύρματο Internet μέσω κινητής τηλεφωνίας σε σχέση με τα παλαιάς γενιάς 3G δίκτυα. Χαρακτηριστικά, αναφέρουμε ότι τα πλέον εκσυγχρονισμένα δίκτυα 3G/HSPA+ των τριών παρόχων Cosmote, Vodafone και Wind επιτυγχάνουν μέσες θεωρητικές ταχύτητες από 21 έως 42Mbps Download και 5,8Mbps Upload, δηλαδή έχουν περίπου την μισή ταχύτητα του 4G. Στην πράξη οι ταχύτητες αυτές είναι πολύ χαμηλότερες, ιδίως σε απομακρυσμένες περιοχές και κλειστούς χώρους, καθώς η κάλυψη 3G στην Ελλάδα δεν έχει τελειοποιηθεί ακόμα, παρά την πολυδιαφημιζόμενη επέκτασή της τον τελευταίο χρόνο. Ενώ λοιπόν δεν έχουμε χαρεί ακόμα καλά-καλά το αναβαθμισμένο 3G, έρχεται τώρα και το νεοσύστατο 4G.

H Ελλάδα ανάμεσα στις πρώτες χώρες με δίκτυο 4G
Είναι γενικά γνωστό ότι η μπάντα των 800MHz στην Ελλάδα, εξυπηρετούσε μέχρι πρότινος το αναλογικό σήμα τηλεόρασης ενώ ένα εύρος της είχε εκχωρηθεί για τις ανάγκες επικοινωνίας του στρατού. Η απελευθέρωση της μπάντας των 800MHz έχει πλέον ολοκληρωθεί στις περισσότερες περιοχές της Ελλάδας, οπότε με την ψυχή στο στόμα γλυτώνουμε ένα πιθανό πρόστιμο από την Ευρωπαϊκή ένωση και είμαστε έτοιμοι να υποδεχτούμε το γρήγορο ασύρματο Internet τεχνολογίας 4G LTE για να μπορούμε να κατεβάζουμε αρχεία και να βλέπουμε βιντεάκια στο YouTube με ασύλληπτες ταχύτητες. Η αλήθεια ωστόσο είναι ότι η αρχική κάλυψη και οι προσφερόμενες υπηρεσίες βρίσκονται σε νηπιακό στάδιο ενώ το κόστος τους είναι σκανδαλωδώς υψηλό.

Η Cosmote ανακοίνωσε πρώτη στις 15 Νοεμβρίου την εμπορική διάθεση 4G σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. H Vodafone προς το παρόν καλύπτει κάποιες επιλεγμένες περιοχές της Αθήνας, τις οποίες δεν διευκρινίζει επαρκώς, οπότε δεν μπορούμε να σας ενημερώσουμε εκτενέστερα για το 4G της. Ας εστιάσουμε λοιπόν στην Cosmote η οποία έχει μπει πολύ πιο δυναμικά στην ανάπτυξη του δικτύου 4G, διαφημίζοντας το μάλιστα συχνά στην τηλεόραση και σε άλλα μέσα.

Τα προγράμματα 4G της Cosmote
Όπως προαναφέραμε, η Cosmote προσφέρει δίκτυο 4G μόνο στην Αθήνα και την Θεσσαλονίκη μέσω ειδικών USB Sticks που συνδέουμε στον υπολογιστή. Τα συγκεκριμένα στικάκια κοστίζουν περίπου 125€ (!) και συνδυάζονται με το "4G πρόγραμμα Internet on the Go" που έχει πάγιο 50€/μήνα και μέγιστη επιτρεπτή μηνιαία χρήση 20GB! Απορούμε σε ποιον Έλληνα υποψήφιο αγοραστή απευθύνονται αυτές οι τιμές, εν καιρώ οικονομικής κρίσης και για μια υπηρεσία που έχει πολύ περιορισμένη κάλυψη. Εναλλακτικά υπάρχει το "COSMOTE 4G Full Pack" που κοστίζει 99€, περιέχει ένα στικάκι και έναν αρχικό προπληρωμένο χρόνο που μπορείτε να ανανεώνετε μέσω κάρτας. Λογικά δεν δελεαστήκατε από τα προγράμματα αυτά, εκτός αν είστε ανυπόμονοι να γνωρίσετε τις υπερ-υψηλές ταχύτητες του 4G. Τότε θα σας ενδιαφέρει να μάθετε ποια smartphones και tablets υποστηρίζουν το δίκτυο 4G της Cosmote. Περιέργως δεν υπάρχει ακόμα καμία επίσημη ανακοίνωση για να μας κατατοπίσει. Για του λόγου το αληθές παραθέτουμε την απάντηση της Cosmote στο σχετικό F.A.Q.:

Ερώτηση: “Μπορώ να αγοράσω μια συσκευή 4G αλλού και να τη χρησιμοποιήσω με το δίκτυο της COSMOTE;”
Απάντηση: “Θα πρέπει να επισκεφτείτε ένα από τα καταστήματα του δικτύου της COSMOTE σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη ώστε να γίνει έλεγχος αν η συσκευή σας υποστηρίζει το νέο 4G δίκτυο της COSMOTE”. Γι’ αυτό δεν θα αναλάβουμε την ευθύνη να σας υποδείξουμε κάποια μοντέλα παρά μόνο θα σας δώσουμε κάποιες γενικές συμβουλές.

Αβέβαιη 4G υποστήριξη από iPhone 5, iPad 4 και άλλες συσκευές
Οι τηλεπικοινωνίες στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες βρίσκονται σε μεταβατικό στάδιο λόγω της υιοθέτησης των νέων δικτύων 4G. Θα λέγαμε ότι επικρατεί μερική σύγχυση και αρκετή δόση υπερβολής όσον αφορά στις δυνατότητες και τις ευκολίες που μας παρέχει αυτή η νέα τεχνολογία αλλά κυρίως παραπληροφόρηση για το ποιες (στην ευχή) συσκευές υποστηρίζουν πραγματικά το 4G. Η Apple υιοθέτησε πρώτη την τεχνολογία 4G με την κυκλοφορία του iPhone 5 το οποίο υποστηρίζει 4G LTE, όμως δεν γνωρίζουμε ακόμα αν θα είναι συμβατό με το 4G δίκτυο της Ελλάδας. Ο λόγος είναι ότι η Apple -"καινοτομώντας" πάλι- δεν θα ενεργοποιεί μέσω Carrier update το τηλέφωνό της σε πάροχο 4G αν δεν έχει πρώτα εγκρίνει η ίδια την ποιότητα των υπηρεσιών του.

Όπως μπορείτε να δείτε σε αυτή τη λίστα η Ελλάδα δεν έχει ακόμα πιστοποιηθεί και άρα δεν μπορούμε να επιβεβαιώσουμε την υποστήριξη 4G των iPhone αλλά και των καινούργιων iPad στην χώρα μας. Οι υπόλοιποι κατασκευαστές είναι πολύ πιο "χαλαροί" και δεν θέτουν τέτοιους περιορισμούς. Σαν γενική συμβουλή, μέχρι να ξεκαθαρίσει το τοπίο στην αγορά, προτείνουμε να ελέγχετε τις classes συχνοτήτων που υποστηρίζει η συσκευή σε κάποιο έγκριτο site, όπως το GSM ARENA. Αν είναι LTE 800 / 900 / 1800 / 2600 τότε υπάρχει μεγάλη πιθανότητα η συσκευή να μπορέσει να ανιχνεύσει με επιτυχία τα παρεχόμενα 4G δίκτυα στην Ελλάδα. Φανταζόμαστε ότι στο εγγύς μέλλον οι πάροχοι κινητής τηλεφωνίας θα διαθέσουν συγκεκριμένα μοντέλα στην αγορά με επιβεβαιωμένη υποστήριξη 4G.

Η γρήγορη σύνδεση VDSL
Η δεύτερη πολυσυζητημένη εξέλιξη στις τηλεπικοινωνίες είναι η πρόσφατη αναβάθμιση των δικτύων ADSL+2 από τους περισσότερους παρόχους της Ελλάδας. Λόγω του κόστους που απαιτεί η εγκατάσταση καινούργιων καλωδίων οπτικής ίνας και ελλείψεων κοινοτικής χρηματοδότησης, προτιμήθηκε η ενδιάμεση λύση του VDSL έναντι των δικτύων οπτικής ίνας FTTH (Fiber-to-the-Home) που δεν γνωρίζουμε αν και πότε θα δούμε στην Ελλάδα. Το VDSL (Very-high-bit-rate digital subscriber line) αποτελεί εξέλιξη των υπαρχόντων "ταπεινών" δικτύων ADSL2+ που χρησιμοποιούν καλώδια χαλκού, τα οποία μέσω ειδικής τεχνολογίας μπορούν να γίνουν κατά πολύ ταχύτερα.

Η τεχνολογία VDSL προσφέρει θεωρητική μέγιστη ταχύτητα λήψης 52Mbps και αποστολής 12Mbps. Πράγματι έχουμε μεγάλη διαφορά σε σχέση με το 24Mbps/1Mbps των απλών γραμμών ADSL2+, ωστόσο η VDSL πάσχει από το ίδιο πρόβλημα απωλειών. Λόγω απωλειών των καλωδίων χαλκού, η ταχύτητα εξαρτάται πάρα πολύ από την απόσταση του πλησιέστερου τηλεπικοινωνιακού κόμβου. Πιο συγκεκριμένα, αν έχετε απόσταση μεγαλύτερη από 1.300-1.500 μέτρα δεν θα παρατηρήσετε μεγάλη διαφορά σε σχέση με την 24άρα γραμμή. Γι' αυτό, προτού αποφασίσετε να αναβαθμίσετε την σύνδεσή σας σε VDSL ενημερωθείτε καλά για την μέγιστη ταχύτητα που μπορεί να πιάσει, για να καταλάβετε αν πραγματικά αξίζει την επένδυση.

Πάροχοι VDSL
Ο μόνος πάροχος που δεν προσφέρει VDSL συνδέσεις είναι η Hellas OnLine. Ενδεικτικά, τα διαθέσιμα βασικά πακέτα VDSL Double Play με απεριόριστες εθνικές κλήσεις και δωρεάν εξοπλισμό είναι τα ακόλουθα:
Wind VDSL: 33,99€/μήνα για 50Μbps.
Forthnet 2play Economy με VDSL: 34,90€/μήνα για 50Μbps
CYTA VDSL 2play: 45€/μήνα για 50Μbps, 37€/μήνα για 35Mbps
ΟΤΕ Double Play VDSL Απεριόριστα: 46,90€/μήνα για 50Μbps, 36,90€/μήνα για 30Mbps

Να’ χαμε λεφτά να τα χαρούμε
Πριν μερικά χρόνια ίσως να περιγράφαμε με ενθουσιασμό αυτές τις θετικές εξελίξεις κι εσείς μπορεί να τρέχατε να αγοράσετε το καλύτερο κινητό 4G και την πιο γρήγορη σύνδεση Internet VDSL. Ξέρουμε όμως ότι σήμερα οι οικονομικές συνθήκες είναι τέτοιες που σκεφτόμαστε ότι καλύτερα θα ήταν να βελτιώνονταν οι υπάρχουσες υπηρεσίες και να μειώνονταν οι τιμές τους, παρά να επενδύονταν τόσο μεγάλα κεφάλαια για την δημιουργία νέων, πιο εξελιγμένων δικτύων. Έχουμε την αίσθηση ότι πρόκειται για βεβιασμένες ενέργειες των αρμόδιων φορέων, σε μια προσπάθεια να καλύψουν κενά, ελλείψεις και καθυστερήσεις του παρελθόντος. Θέλουν να αποδείξουν (σε ποιον αλήθεια;) ότι στην Ελλάδα «γίνονται πράγματα».

Γνωρίζουμε ότι υπάρχει μονίμως έξωθεν πίεση για τα ψηφιακά κανάλια και τα δίκτυα 4G. Οι συνδέσεις VDSL όμως ήταν άραγε τόσο αναγκαίες, την στιγμή που η πλειονότητα των χρηστών δεν μπορεί να έχει την μισή ταχύτητα των 24Mbps την οποία πληρώνει στην ADSL του; Καλύτερα όμως να μην είμαστε τόσο σκεπτικιστές και σκοταδιστές. Σίγουρα κάθε βήμα προς την βελτίωση της τηλεπικοινωνιακής υποδομής στη χώρας μας έχει πολλές θετικές πλευρές και μπορεί στο μέλλον να οδηγήσει σε μείωση των τιμών, ώστε να ωφεληθούμε πραγματικά όλοι μας ως καταναλωτές. Θα θέλαμε να ακούσουμε και τις δικές σας απόψεις για τις νέες αυτές υπηρεσίες, ειδικά αν έχετε ήδη δοκιμάσει ή σκοπεύετε να αποκτήσετε ένα πακέτο σύνδεσης 4G ή VDSL.

[UPDATE] Η Cosmote ανακοίνωσε την επιβεβαιωμένη υποστήριξη 4G για τέσσερα smartphones τα οποία αναφέρονται εδώ. Για αυτές τις συσκευές προσφέρεται δωρεάν 4G μέχρι 31/03/2012 σύμφωνα με το νέο πακέτο "Cosmote 4G στο Smartphone κινητό". Για περισσότερες πληροφορίες διαβάστε το σχετικό άρθρο μας.

[UPDATE 2] H Hellas OnLine μπήκε κι αυτή με τη σειρά της στην αγορά του VDSL με τιμές από 30-43€ το μήνα ανάλογα με το πακέτο σύνδεσης. Για περισσότερες πληροφορίες κάντε κλικ εδώ.

[UPDATE 3] Από 29/1/2013 τα iPhone 5 και iPad 4 υποστηρίζουν το 4G δίκτυο της Cosmote μέσω αναβάθμισης του λειτουργικού στην έκδοση iOS 6.1. Δείτε εδώ όλες τις συσκευές που υποστηρίζουν το 4G δίκτυο της Cosmote.