Facebook, Twitter και ποινικοποίηση προσωπικών δεδομένων

Μπορούμε αλήθεια να ποινικοποιήσουμε τα social networks;

Οι Ολυμπιακοί Αγώνες φτάνουν προς το τέλος τους και ο απολογισμός μας είναι τραγικός. Δύο χάλκινα μετάλλια. Σκέφτομαι λοιπόν το κατά πόσο θα είχαμε κερδίσει κάτι παραπάνω, αν η ελληνική ολυμπιακή επιτροπή δεν έδινε και τόση σημασία σε ένα δήθεν ρατσιστικό re-tweet της Βούλας Παπαχρήστου και την άφηνε να συμμετάσχει κανονικά στη μεγάλη αυτή διοργάνωση.

Δύο ερωτήματα θα απαντήσω σήμερα. Πρώτον, είχε τόση σημασία το να αποβάλεις μια αθλήτρια για ένα τέτοιο post στο Internet από το να είχαμε σήμερα ένα ακόμα μετάλλιο; Και δεύτερον, αξίζει να ποινικοποιούμε ότι γράφει κάποιος στα social networks;

Καμία βάση ο αποκλεισμός
Για την περιβόητη αποβολή θα πρέπει να εξετάσουμε δύο δεδομένα. Πρώτον, αν το μήνυμα που έγραψε η Βούλα Παπαχρήστου μπορεί όντως να θεωρηθεί ρατσιστικό και δεύτερον αν η νομοθεσία περί ρατσισμού καλύπτει και το Internet. Με ένα μικρό ψάξιμο μπορείτε να βρείτε ότι η Διεθνής Σύμβαση για τον παραμερισμό όλων των μορφών φυλετικής διάκρισης ισχύει από το 1969. Τότε ήταν η εποχή που δεν υπήρχε καν Internet (ανακαλύφθηκε 20 χρόνια μετά) και που οι υπολογιστές λειτουργούσαν μόνο με λυχνίες.

Η αθλήτρια δεν βγήκε να κάνει κάποια επίσημη ρατσιστική δήλωση και φυσικά ούτε έχει επιδείξει ανάλογη συμπεριφορά εντός αγωνιστικού χώρου. Άρα προς τι ο αποκλεισμός; Απλά για ένα tweet; Θα τον παρομοίαζα περισσότερο ως κρίση ασχετοσύνης απ’ τους υπεύθυνους της ελληνικής ολυμπιακής επιτροπής. Γιατί ας μην κρυβόμαστε, το tweet ήταν στα ελληνικά και η απόφαση ξεκίνησε από εμάς. Δεν ήρθε η διεθνής ολυμπιακή επιτροπή να πει “Μάγκες, το κορίτσι είναι ρατσίστρια, διώξτε την”. Έγιναν παράπονα από επώνυμους και ανώνυμους για το σχόλιο και υπό την πίεση των παραπόνων, αντί η ολυμπιακή επιτροπή να αναλογιστεί τα εκατομμύρια ελλήνων που είχαν την ανάγκη αυτή την εποχή να πανηγυρίσουν ένα μετάλλιο, σκέφτηκε τους 50-100 γραφικούς που χαλάστηκαν.

Φυσικά δεν είναι μόνο η ασχετοσύνη στη μέση. Είναι κάθε προσπάθεια που κάνει η κυβέρνηση να αποπροσανατολίσει την κοινωνία με διάφορα θέματα, ώστε να αγνοούμε ότι το μνημόνιο πολλαπλασιάζει το χρέος κι ότι οδεύουμε σταδιακά προς τη χρεοκοπία. Και το έργο του αποπροσανατολισμού το έχουμε δει να επαναλαμβάνεται πολλές φορές. Sad but true.

Πάμε τώρα στο περιεχόμενο του μηνύματος. Το tweet λέει ότι «Με τόσους Αφρικανούς στην Ελλάδα, τουλάχιστον τα κουνούπια του Δυτικού Νείλου θα τρώνε σπιτικό φαγητό» το οποίο είναι ανέκδοτο που κυκλοφορεί καιρό τώρα. Σκεφτείτε το διαφορετικά. Έστω ότι έχω τρεις έγχρωμους φίλους και με περιμένουν να παίξω μπάλα. Έχω αργήσει ένα τέταρτο και με το που φτάνω στο σημείο του ραντεβού γυρίζει ο ένας και μου λέει «Άντε, που είσαι τόση ώρα; Επιτέλους ήρθες, για να δούμε κι εμείς άσπρη μέρα». Πρέπει να χαλαστώ; Πρέπει να τον θεωρήσω ρατσιστή; Δηλαδή έχουμε χάσει τελείως το μέτρο στο θέμα χιούμορ;

Για μένα, το κατά πόσο προσβάλλεται ή όχι κάποιος εξαρτάται από το επίπεδο νοημοσύνης του. Ο έξυπνος μπορεί να καταλάβει τις χιουμοριστικές ατάκες την ίδια στιγμή που ένας χαζός θα τις θεωρηθεί “ρατσιστικά σχόλια” “προσβολή προς νεκρούς” κ.ο.κ. ανάλογα με την περίσταση. Για το δεύτερο θα γίνω πιο σαφής. Όταν λέμε ανέκδοτα με τον Ιησού Χρηστό (που τα έλεγε καθημερινά μέχρι κι ο Χριστόδουλος) ή άλλους επώνυμους συγχωρεμένους, πάει να πει ότι τους προσβάλλουμε κι ότι θα αναστηθούν και θα αρχίσουν να μας κοπανάνε; Η μήπως ότι έχουμε κάποιου είδους ασέβεια προς το πρόσωπό τους;

Χαρακτηριστικά θυμάμαι ότι είχα ανεβάσει στο Facebook ένα σκηνικό με τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη να λέει πριν τις πρώτες εκλογές του 2012 “Μαρίκα, όταν περάσει η Ντόρα μας στη Βουλή, να είσαι καλά να σε πάω να ακούσεις Μητροπάνο”. Η φράση αυτή έπαιζε παντού. Το αποτέλεσμα ήταν 15 likes/σχόλια και 2-3 γραφικοί να το λένε ασέβεια προς νεκρούς. Ρε μάγκες, αν δεν έχετε χιούμορ, αφήστε το Internet, θα σας χαλάσει. Καθίστε με τους φίλους σας, δείτε καμιά ταινία, παίξτε πρέφα, κάντε κάτι άλλο. Διαφορετικά αν δεν τα παίρνετε χιουμοριστικά θα αισθάνεστε όπως μια γυναίκα στο γήπεδο ή όπως ένας άντρας στα Hondos Center.

Για να επιστρέψω λοιπόν στο θέμα, σε καμία περίπτωση δεν θεωρώ ότι οι υπεύθυνοι της ολυμπιακής επιτροπής γνωρίζουν έστω και τα βασικά του Internet και ποιος μπορεί να είναι ο ρόλος του Twitter και του Facebook. Κι αυτό ανοίγει ένα ακόμη θέμα.

Social networks: Μπορούν να μας στιγματίσουν;
Οι περισσότεροι από εμάς έχουμε ένα προφίλ στο Facebook, κάποιοι και στο Twitter, το οποίο χρησιμοποιούμε για να ανεβάζουμε φωτογραφίες, να κάνουμε Likes ή Re-Tweets σε άρθρα, ενίοτε να δημοσιεύουμε και προσωπικά μας στοιχεία. Κάποιοι άλλοι βέβαια θεωρούν ότι τα social networks είναι μια καλή πηγή για να μπορέσεις να καταλάβεις τον χαρακτήρα κάποιου. Δεν μιλάω για σχέσεις, μιλάω καθαρά επαγγελματικά. Στο στάδιο δηλαδή όπου ένας διευθυντής επιχείρησης πιάνει ένα βιογραφικό στα χέρια του και μετά μπαίνει στο Internet να ελέγξει το προφίλ του υποψήφιου εργαζόμενου. Μια κίνηση που έχει αναγκάσει πολλούς (και κυρίως πολλές) να κλειδώσουν το προφίλ τους για να έχουν την ησυχία τους από τα αδιάκριτα βλέμματα.

Η άποψή μου είναι ότι ο έλεγχος του προφίλ κάποιου, τόσο πριν την πρόσληψή του, όσο και μετά από αυτή, είναι μεγάλη κατινιά που αγγίζει τα επίπεδα του stalker. Το Internet είναι ένας ελεύθερος χώρος διακίνησης ιδεών και δεν πρέπει να ποινικοποιείται. Ειδικότερα όμως, τα social networks είναι ο δικός μας προσωπικός χώρος. Σε αυτόν επιλέγουμε τους φίλους μας, τι φωτογραφίες θα ανεβάζουμε και τι θα δημοσιεύουμε. Είναι το online σπίτι μας. Εμείς αποφασίζουμε αν θα το έχουμε ανοιχτό ή κλειστό προς τους άλλους, όπως επίσης ποιος θα μπαίνει και ποιος θα βγαίνει. Κι αν κάποιος δεν μας αρέσει, απλά του μπλοκάρουμε την είσοδο.

Έχω διαβάσει κατά καιρούς δημοσιεύματα από εργοδότες που τσεκάρουν αν το προφίλ του υποψήφιου εργαζόμενου έχει κάτι το αρνητικό. Δηλαδή για παράδειγμα, στα ιδιωτικά σχολεία ή τα φροντιστήρια, ένας καθηγητής που θα διδάξει σε παιδιά δεν θα πρέπει να δείχνει ότι βγαίνει σε clubs, πίνει ή καπνίζει “για να μην προβάλει το κακό παράδειγμα”; Η ένας εργοδότης που είναι Παναθηναϊκός θα πρέπει να απολύσει τον εργαζόμενο αν κάνει Like σε σελίδες του τύπου “Θύρα 7 Κορυδαλλός” ή “Π……. γιοι παναθηναϊκοί”; Ας σοβαρευτούμε λοιπόν κι ας δούμε τα πράγματα απ’ τη σωστή σκοπιά.

Συμπεράσματα
Ο καθένας μας πρέπει να κρίνεται 100% από το πόσο καλός είναι στη δουλειά του. Έξω από αυτή έχει κάθε δικαίωμα να κάνει ότι θέλει. Σε μια ελεύθερη κοινωνία, οι οποιεσδήποτε ποινές εξαιτίας Facebook και Twitter είναι μικροπρέπειες και μόνο έτσι θα πρέπει να αντιμετωπίζονται. Η Βούλα Παπαχρήστου αδίκως αποκλείστηκε. Δεν το λέω επειδή είναι μια εντυπωσιακή ξανθιά παρουσία. Ακόμα κι αν ο Σκορτσιανίτης έγραφε στο status ότι “οι λευκοί δεν μπορούν να πηδήξουν” και δεχόταν αποκλεισμό, πάλι το μέρος του θα έπαιρνα. Δεν θα έπαυε να είναι ένα χαζό δημοσίευμα, απλά για να περνάει η ώρα.

Εύχομαι στο εξής να υπάρξει μια πραγματική κινητοποίηση ενάντια στη λογοκρισία του Internet, η οποία πρέπει να σταματήσει άμεσα. Γιατί αν βγούμε εκτός τροχιάς δύσκολα θα επανέλθουμε. Φέτος μας απειλεί το ACTA, μετά θα ακολουθήσει κάτι νέο. Πριν από 10.000 χρόνια κυκλοφορούσαμε γυμνοί, σκοτώναμε ελάφια και γουρούνια, δεν πληρώναμε φόρους και δεν δίναμε λογαριασμό σε κανέναν. Και σε λίγα χρόνια θα πρέπει να δίνουμε λογαριασμό για το τι γράφουμε στο Twitter και σε ποια sites μπαίνουμε. Μετά απ’ όλα αυτά, οι hackers αρχίζουν να μοιάζουν με… Ρομπέν των Δασών.