Το υπέροχο φαινόμενο των indie games

Τα κρυφά διαμάντια της βιομηχανίας και η τέχνη της απλότητας.

Με λιγότερο από ένα μήνα να απομένει, η ετήσια αντίστροφη μέτρηση για την E3 έχει ήδη αρχίσει. Όπως κάθε χρόνο έτσι και φέτος όλες οι μεγάλες εταιρίες του χώρου έχουν ανακοινώσει την παρουσία τους σε αυτή και οι φημολογίες για το τι νέα εκθαμβωτικά games θα μας παρουσιάσουν οργιάζουν ασταμάτητα. Δίχως αμφιβολία η E3 αποτελεί την μεγαλύτερη γιορτή του gaming, είναι μια ευκαιρία για τις εταιρίες να μας παρουσιάσουν οτιδήποτε νέο ετοιμάζουν και για εμάς τους gamers να ενθουσιαστούμε από το τι μας περιμένει ώστε να ζυγίσουμε τις μελλοντικές μας επιλογές. Μέσα σε όλη αυτή την τρικυμία ανακοινώσεων και διαφήμισης όμως κάθε χρόνο νιώθω πως ξεχνάμε και παραγκωνίζουμε κάτι, τα indies.

Φυσικά δεν είναι πως δεν παρουσιάζονται indie κυκλοφορίες στην E3, κάθε άλλο. Mάλιστα τα τελευταία χρόνια τόσο η Sony όσο και η Microsoft χρησιμοποιούν το δέλεαρ που αυτά παρουσιάζουν ώστε να προσελκύσουν περισσότερο κόσμο στις κονσόλες τους. Παρόλα αυτά οι πομπώδεις παρουσιάσεις των νέων AAA μέσω χολιγουντιανών cinematics και γραφικών που χρησιμοποιούν την τελευταία λέξη της τεχνολογίας και τα εντυπωσιακά events που διοργανώνουν οι μεγάλοι publishers όπως η EA, η Ubisoft κ.ο.κ. επισκιάζουν τα πάντα και παρόλο που κάτι τέτοιο είναι απολύτως λογικό και κατανοητό -άλλωστε οι μεγάλες κυκλοφορίες των μεγάλων publisher αφορούν και περισσότερους gamers- θεωρώ πως ταυτόχρονα είναι άδικο και περιοριστικό.

Υπό αυτό το πρίσμα αποφάσισα για το εν λόγω άρθρο να πάω κόντρα στα ορμητικά νερά της επικαιρότητας και να μη μιλήσω για το τι θα μας παρουσιάσουν οι γίγαντες της βιομηχανίας στην E3. Αντίθετα θα μιλήσω για τα indies στο σύνολό τους, θα εξηγήσω γιατί τα θεωρώ σημαντικά και κυρίως γιατί πιστεύω πως παρά την όλο και αυξανόμενη δημοτικότητά τους, παραμένουν κάπως παρεξηγημένα. Φυσικά ο καθένας έχει το γούστο του και όσο και να χτυπιέμαι εγώ για το πόσο υπέροχα είναι τα indies και πόσο σημαντικά για την βιομηχανία στο σύνολό της, κατά πάσα πιθανότητα δεν θα αλλάξω την γνώμη κανενός. Ευελπιστώ όμως να καταφέρω να παρουσιάσω μία νέα οπτική στο θέμα.

Ας ξεκινήσουμε από τα απολύτως βασικά όμως και ας απαντήσουμε στο πρωταρχικό και θεμελιώδες ερώτημα του τι είναι ένα indie game. Παραδόξως η απάντηση στην ερώτηση αυτή δεν είναι τόσο απλή όσο μπορεί να φαντάζεστε. Κατά κανόνα indie games είναι αυτά τα οποία αναπτύσσονται από ανεξάρτητες μικρές εταιρίες, οι οποίες διαθέτουν μικρό budget, περιορισμένους πόρους και δεν στηρίζονται από κάποιον μεγάλο εκδότη. Ο λόγος που τα πράγματα περιπλέκουν εντοπίζεται στο γεγονός πως έχουν υπάρξει indies τα οποία έχουν αναπτυχθεί με υψηλό budget -π.χ. Star Citizen-, έχουν αναπτυχθεί από ανεξάρτητες μεν αλλά πιο μεγάλες δε εταιρίες -π.χ. Telltale Games- ή έχουν αναπτυχθεί σε συνεργασία με κολοσσούς της βιομηχανίας -π.χ. το Journey, το οποίο χρηματοδοτήθηκε και εκδόθηκε από την Sony και το Bastion, το οποίο παρόλο που δεν χρηματοδοτήθηκε από μεγάλη εταιρία εκδόθηκε από την Warner Bros. Όλα τα παραπάνω όμως θεωρούνται indie games παρά το γεγονός πως δεν ταιριάζουν πλήρως στον ορισμό που δώσαμε.

Κατά την γνώμη μου η έννοια του indie μπορεί να συμπυκνωθεί στο κατά πόσο οι developers λειτουργούν ανεξάρτητα και αυτόνομα ώστε το δημιουργικό τους όραμα να μείνει αναλλοίωτο. Λόγω πρακτικών ζητημάτων αυτό τυχαίνει να συμβαίνει συνήθως αλλά όχι αποκλειστικά όταν τηρούνται οι προϋποθέσεις του παραπάνω ορισμού. Έχοντας αυτό στο μυαλό μας λοιπόν ας ξεκαθαρίσουμε κάτι επιπλέον. Ο όρος indie δεν είναι ούτε περιγραφικός του είδους του εκάστοτε παιχνιδιού αλλά ούτε και της ποιότητας αυτού. Μπορεί στερεοτυπικά όλα τα indies να είναι δισδιάστατα platforms -γεγονός που οφείλεται στο ότι τα πρώτα σύγχρονα indies που κυκλοφόρησαν και είχαν αντίκτυπο στην βιομηχανία άνηκαν όλα στην κατηγορία αυτή- αλλά η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Από άποψη gameplay το Bastion διαφέρει ριζικά από το Dear Esther το οποίο με την σειρά του διαφέρει πλήρως από το Limbo το οποίο στην συνέχεια δεν έχει καμία σχέση με το Hotline Miami. Επιπλέον τα τέσσερα προαναφερθέντα games κατά την γνώμη μου δεν βρίσκονται στο ίδιο ποιοτικό επίπεδο με ένα εξ αυτών να είναι σκουπίδι και τα άλλα τρία να είναι αριστουργήματα.

Η όλη ιστορία με τα indies ξεκινάει περί το 2010 στα μέσα της προηγούμενης γενιάς κονσολών όπου κάποια επαναστατικά για την εποχή τους games κάνουν την εμφάνισή τους. Ο λόγος γίνεται για το Limbo, το Braid, το Super Meat Boy, το Minecraft, το Fez, το Binding of Isaac και κάποια ακόμα. Τα games αυτά είναι μάλιστα τόσο σημαντικά που έχει γυριστεί και ντοκιμαντέρ που παρουσιάζει την διαδικασία ανάπτυξης κάποιων -Fez, Super Meat Boy και Braid- εξ αυτών (Indie Game: The Movie λέγεται, εξαιρετικό το προτείνω ανεπιφύλακτα σε όλους τους gamers). Τα games αυτά είχαν όλα σαφείς ρετρό αναφορές παρουσιασμένες όμως με μια φρέσκια αισθητική και έναν αέρα αγνής δημιουργικότητας και, με τα αστρονομικά σκορ τους σε reviews και τις υψηλές πωλήσεις τους, απέδειξαν περίτρανα πως αυτές οι πιο απλές και αγνές ιδέες όχι μόνο έχουν χώρο στην βιομηχανία, αλλά μπορούν επίσης να αφήσουν το αιώνιο στίγμα τους σε αυτήν.

Η συνέχεια...είναι πλήρως προβλέψιμη. Η επιτυχία αυτών των πρωτοπόρων ενέπνευσε χιλιάδες άλλους να δοκιμάσουν την τύχη τους στο game design και να παρουσιάσουν στον κόσμο το δημιούργημά τους χωρίς να περιμένουν από κάποια μεγάλη εταιρία να τους στηρίξει και χρηματοδοτήσει. Πλέον σήμερα τα indies έχουν μπει για τα καλά στην ζωή μας. Είτε τα λατρεύετε, όπως εγώ, είτε παίζετε από κανένα αραιά και που, σίγουρα έχουν καταφέρει να εισχωρήσουν με τον έναν ή τον άλλον τρόπο στην gaming ρουτίνα σας. Παρόλα αυτά νιώθω πως πολλοί ακόμα τα αντιμετωπίζουν ως games δευτέρας διαλογής και τα κοιτάνε με μισό μάτι θεωρώντας τα περίεργα, ανούσια ή ξεπερασμένα. Το screenshot με τις αυτόματες συμπληρώσεις του Google που υπάρχει παρακάτω είναι 100% αληθινό και παρουσιάζει γλαφυρά την κατάσταση που περιγράφω.

Οι λόγοι που κάποιοι δεν ασχολούνται με indies είναι κατανοητοί παρόλα αυτά. Αφενός δεν προέρχονται από περίοπτους και επιφανείς δημιουργούς με ιστορία στον χώρο αλλά από αφανείς αγνώστους. Αφετέρου δεν έχουν τα ίδια υψηλά production values που μας έχουν συνηθίσει τα AAA games με τους τεράστιους open-world χάρτες ή τα χολιγουντιανά σενάρια και βαρύγδουπα ονόματα στο voice acting. Επιπλέον, δεν στοιβάζουν τον έναν μηχανισμό πάνω στον άλλον ώστε να έχουν κάτι για όλους και δεν παρουσιάζουν ρεαλιστικά γραφικά τελευταίας τεχνολογίας. Από την άλλη, ακριβώς αυτοί είναι οι λόγοι για τους οποίους τα indies είναι τόσο σημαντικά και τόσο απολαυστικά.

Επειδή δεν περιορίζονται από τις νόρμες της βιομηχανίας, οι δημιουργοί πίσω από indie εταιρίες είναι ελεύθεροι να αποδώσουν το όραμα τους χωρίς δημιουργικούς περιορισμούς. Ως εκ τούτου βλέπουμε συνέχεια καινούριες πρωτότυπες ιδέες, ιδέες οι οποίες δεν θα μπορούσαν καν να υπάρξουν αλλιώς διότι δεν θα γινόντουσαν ποτέ αποδεκτές σε κάποια πιο μεγάλη κυκλοφορία. Ιδέες οι οποίες μπορεί να μην λειτουργούν πάντα αλλά όταν αυτό γίνεται, έχουν την ικανότητα να επηρεάσουν συθέμελα την βιομηχανία και τα trends της. Εντέλει αυτό που προσπαθώ να πω είναι πως η απόλυτη δημιουργική ελευθερία που χαρακτηρίζει την διαδικασία ανάπτυξης τέτοιων παιχνιδιών, δημιουργεί μια σταθερή εισροή νέων και πρωτότυπων ιδεών στην βιομηχανία.

Οι περιορισμοί σε budget και πόρους αναγκάζουν ταλαντούχους developers να ανακαλύπτουν νέους και διαφορετικούς τρόπους να κάνουν τα games τους πιο όμορφα και οπτικά προσιτά. Ως εκ τούτου μπορεί τα περισσότερα indies να μην χρησιμοποιούν πολύ ισχυρές μηχανές γραφικών που παράγουν ρεαλιστικό rendering και εκπληκτικά lighting effects, αλλά καταφέρνουν με τρόπους αγνής καλλιτεχνίας να παράξουν κόσμους απομακρυσμένους από τον μαξιμαλισμό του ρεαλισμού. Κόσμους πιο πολύχρωμους και εκφραστικούς, όπως αυτούς του Bastion και του Transistor, του Dust: An Elysian Tale και του Binding of Isaac -και πιο πρόσφατα-, του Hyper Light Drifter και του Enter the Gungeon.

Επιπλέον η πιο απλή προσέγγιση σχεδιασμού που έχουν συνήθως τα indies δημιουργεί ένα πιο ξεκάθαρο και εύκολο στην εκτέλεση όραμα για το κάθε παιχνίδι. Είναι πιο εύκολο να εκτελεσθεί στην τελειότητα ένα 2D platform με ιδιαίτερη αισθητική -όπως είναι το Limbo- από ότι ένα open-world action sandbox με στοιχεία RPG -σαν οποιοδήποτε δημιούργημα της Ubisoft. Όπως και να το κάνουμε τα περισσότερα AAA προσπαθούν απεγνωσμένα να χώσουν όλο και περισσότερα στοιχεία ώστε να ικανοποιούν τους πάντες, προκαλώντας έτσι μία δημιουργική σύγχυση η οποία δεν υπάρχει στα καλά indies. Μπορεί η υπερβολή περιεχομένου των μεγάλων κυκλοφοριών να δημιουργεί μια πιο φανταχτερή εικόνα αλλά σπάνια ανταποκρίνεται στην κενή πραγματικότητα τους. Επειδή λοιπόν ένα indie φαίνεται με πρώτη ματιά απλοϊκό δεν σημαίνει πως αυτό είναι απαραίτητα κακό. Στο review που έγραψα για το Samorost 3 χρησιμοποίησα ένα ρητό το οποίο ταιριάζει και εδώ "Η τέχνη της τέχνης και το μεγαλείο της έκφρασης βρίσκονται στην απλότητα".

Τέλος θέλω να επισημάνω κάτι πολύ σημαντικό σε όσους θεωρούν πως τα indies είναι υπερεκτιμημένα. Χωρίς καμία πρόθεση υπερβολής κυκλοφορούν καθημερινά δεκάδες καινούρια indies, αν δεν με πιστεύετε δείτε τι γίνεται στο Steam. Η συντριπτική πλειοψηφία των κυκλοφοριών αυτών περνάει τελείως απαρατήρητη και ξεχνιέται προτού καν δει το φως της ημέρας. Τα indies τα οποία αποκτούν αρκετή απήχηση ώστε να φτάσουν να έχουν αρκετά reviews, την απαραίτητη κάλυψη και αρκετούς παίκτες, είναι αυτά τα οποία ξεχωρίζουν από τον σωρό άρα είναι εκ φύσεως καλά. Αν κρίναμε τα indies στο σύνολό τους τότε θα βλέπαμε μια αποτροπιαστική εικόνα απόλυτης παρακμής μιας και όντως πολλά είναι ένα μαύρο χάλι. Ευτυχώς όμως για εμάς και εσάς, η ελεύθερη αγορά κάνει το θαύμα της και φιλτράρει τα "σκουπίδια" αφήνοντας τον αφρό για να τον απολαύσουμε ελεύθερα. Συνεπώς τα indies δεν είναι υπερτιμημένα απλά τα κρίνουμε παρατηρώντας μόνο αυτά τα οποία ξεχωρίζουν. Φυσικά υπάρχουν εξαιρέσεις μιας και προσωπικά θεωρώ το Dear Esther κακό αλλά παρόλα αυτά έχει λάβει αστρονομικά σκορ σε κριτικές.

Γενικά πάντως, θεωρώ λάθος την απαξίωση των indies ως δευτέρας κατηγορίας gaming. Προσωπικά τα περισσότερα αγαπημένα μου games των τελευταίων ετών είναι indie παραγωγές και παρόλο που δεν περιμένω να μοιραστούν όλοι τον ενθουσιασμό μου, θα ήθελα τουλάχιστον να αναγνωριστεί πιο μαζικά η αναμφισβήτητη αξία τους. Μπορεί τα AAA games να προχωρούν την τεχνολογία μπροστά και να δημιουργούν ρεαλιστικά και εντυπωσιακά περιβάλλοντα που παλιότερα θα θεωρούσαμε αδύνατα αλλά στα indies είναι το μέρος που χτυπά η καρδιά της δημιουργικότητας στο gaming και αυτό διότι δεν περιορίζονται από εταιρικές πολιτικές και απαιτήσεις μετόχων. Αν θέλουμε να αναγνωρίσουμε άλλωστε το gaming ως τέχνη, πρέπει επίσης να αναφέρουμε πως η αξία του δεν βρίσκεται στα χρήματα και τις ακριβές παραγωγές αλλά στο αγνό δημιουργικό πάθος.

Κλείνοντας, θέλω να ελπίζω πως έστω και ένας από όσους διαβάσουν το άρθρο αυτό θα εμπνευστεί να ασχοληθεί με κάποιο indie το οποίο είχε μέχρι τώρα αγνοήσει και για τον λόγο αυτό θα σας παραθέσω μία σύντομη λίστα με πρόσφατα indie games που θεωρώ πως αξίζουν την προσοχή σας: Enter the Gungeon, Ori and the Blind Forest: Definitive Edition, Hyper Light Drifter, Firewatch, Darkest Dungeon και Unravel.

Όπως πάντα περιμένουμε να διαβάσουμε την άποψή σας στα σχόλια. Μπείτε στο σχετικό forum topic για να μας πείτε την γνώμη σας τόσο για αυτήν όσο και για οποιοδήποτε άλλη μόνιμη στήλη του GameWorld.