Είναι το FIFA Ultimate Team μια μορφή τζόγου;

Όταν έχει χαθεί η αθωότητα στην έννοια "παιχνίδι".

Το FIFA είναι διάσημο ποδοσφαιρικό video game από το 1993, προσθέτοντας κάθε χρονιά νέες λειτουργίες και modes για τη διατήρηση του ενδιαφέροντος των fans. Το mode που εκτόξευσε την δημοτικότητα του , το Ultimate Team, εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 2007 και δεν είχε κυκλοφορήσει αρχικά για την σειρά FIFA αλλά για το UEFA Champions League game του Xbox 360. Το 2009 η EA εισήγαγε την λειτουργία στο FIFA 09 και έκτοτε βλέπει ακμάζουσα πορεία κάθε χρόνο.

Οι απόψεις για το FIFA ποικίλουν, με αρκετούς να υποστηρίζουν φανατικά την σειρά και άλλους είτε λόγω προβλημάτων συνδεσιμότητας, είτε λόγω του Pay to win μοντέλου που υιοθέτησε αργότερα, να δηλώνουν απογοήτευση προς το πρόσωπο της εταιρείας.

Η δική μου εμπειρία με το FIFA Ultimate Team ξεκίνησε το 2014, διότι παλαιότερα απολάμβανα το PES master league, όμως το 2014, το PES ήταν τόσο απογοητευτικό που δεν μπόρεσε να μου κρατήσει το ενδιαφέρον και έτσι στράφηκα στο FIFA αναζητώντας μια εναλλακτική. Αρχικά μου αρκούσαν μερικά online ματσάκια για να χορτάσω παιχνίδι αλλά αυτό δεν κράτησε για πολύ, αφού τα Divisions του FIFA 14 δεν προσέφεραν και πολλές δυνατότητες. Έτσι κατέληξα να δοκιμάσω το εν λόγω mode και μπορώ να πω ότι ενθουσιάστηκα από την αρχή. Παίζοντας Master League από παιδί, σκεφτόμουν ανέκαθεν πόσο ωραίο θα ήταν, όλοι όσοι παίζουμε Master League να μπορούσαμε να παίξουμε μεταξύ μας με τις ομάδες που με τόσο κόπο είχαμε χτίσει. Μια online δυνατότητα δηλαδή σε μία εποχή που ούτε οι συνδέσεις του internet μπορούσαν να στηρίξουν, αλλά ούτε και τα games είχαν τέτοιου τύπου δυνατότητες. Το πιο κοντινό σε αυτή τη σκέψη ήταν κάποια μάζωξη μεταξύ φίλων όπου θα διοργανωνόταν κάποιο local τουρνουά. Έτσι με το που μπήκα στο Ultimate Team, κατάλαβα ότι μιλάμε για την υλοποίηση της παιδικής μου σκέψης μέχρι ένα βαθμό. Ένα mode που όλοι φτιάχνουν την υπέρ-ομάδα τους και αγωνίζονται μεταξύ τους για να αναδειχθεί ο καλύτερος. Μου άρεσε πολύ η ιδέα και έτσι άρχισαν τα μερόνυχτα ατελείωτων ματς στο Ultimate Team. Αλλά ας διευκρινίσουμε αρχικά τι είναι το Ultimate Team.

To FIFA Ultimate Team ή FUT σου επιτρέπει να ανταγωνίζεσαι με άλλους παίκτες online, να χτίζεις τις δικές σου ομάδες μαζεύοντας κάρτες παικτών είτε αγοράζοντας τες στο Market του Mode είτε ανοίγοντας πακέτα που σου δίνουν την πιθανότητα να τύχεις τις κάρτες. Τα πακέτα ποικίλουν και μπορούν να αγοραστούν είτε με πραγματικά χρήματα είτε με εικονικά χρήματα του παιχνιδιού.

Υπάρχουν τρεις κατηγορίες καρτών στο FUT. Υπάρχουν Bronze κάρτες, με παίκτες που βαθμολογούνται από 0 έως 64 στην κλίμακα ικανοτήτων, Silver κάρτες με παίκτες που βαθμολογούνται από 65 έως 74 και Gold κάρτες με παίκτες που βαθμολογούνται από 75 έως 99. Αυτές οι βαθμολογίες αντιπροσωπεύουν τις ικανότητες των ποδοσφαιριστών, ενώ η τιμή τους αντανακλά την δημοτικότητα τους. Κάθε κατηγορία καρτών χωρίζεται επίσης και σε Normal, Rare, In Form και Special που βαίνουν τα τελευταία χρόνια στα μέσα της χρονιάς, με αποτέλεσμα στο τέλος κάθε season να υπάρχει μια ποικιλία από κάρτες που αντιπροσωπεύουν από εβδομαδιαίες επιδόσεις παικτών, μέχρι επιδόσεις παλαιότερων χρόνων ακόμα και φανταστικές επιδόσεις του τύπου, επιδόσεις που έχει την προοπτική να φτάσει ο παίκτης στην πραγματικότητα κάποια στιγμή στο μέλλον.

Στο θέμα μας τώρα, όσοι παίζουν FUT ξέρουν πολύ καλά ότι μέσα στις εκδόσεις του FIFA τα τελευταία χρόνια, για να μπορέσεις να έχεις τους καλύτερους είτε απλά πολύ καλούς παίκτες, υπάρχουν δύο δρόμοι και βασικοί συνοδοιπόροι και στους δύο δρόμους είναι η τύχη και οι πιθανότητες.

Φυσικά μπορείς να αγοράσεις παίκτες παίζοντας και κερδίζοντας, αλλά αυτό προϋποθέτει πολύ χρόνο και ικανότητα στο παιχνίδι, κάτι που δεν διαθέτουν όλοι όσοι παίζουν ή μάλλον δεν διαθέτει το μεγαλύτερο ποσοστό των παικτών αφού οι ρυθμοί και οι ανάγκες τις εποχής περιορίζουν σημαντικά τον χρόνο που έχουμε στη διάθεση μας όλο και περισσότερο. Βέβαια ακόμα και αν έχεις την ικανότητα να κερδίζεις μεγάλο μέρος των αγώνων που παίζεις, το σύστημα ανταμοιβών είναι δομημένο με τέτοιο τρόπο ώστε η τύχη να είναι αναπόσπαστος παράγοντας της επιτυχίας. Μετά από αρκετές μετατροπές, προσθήκες και αφαιρέσεις στοιχείων του FUT μέσα στην 11αετία υπάρχουν πλέον εβδομαδιαία modes στα όποια αγωνίζεσαι είτε με αντιπάλους online (Weekend League, Draft, Rivals) είτε με το AI (Squad Battles, Single Draft) για την απόκτηση εβδομαδιαίων rewards. Τα rewards είναι είτε εικονικά χρήματα, είτε πακέτα καρτών, είτε κάποιος συνδυασμός των δύο. Όσο καλύτερα παίζεις τόσο καλύτερα rewards θα πάρεις ή τουλάχιστον έτσι φαίνεται. Σήμερα στο YouTube υπάρχουν εκατοντάδες κανάλια από YouTubers που παίζουν το εν λόγω mode  οι οποίοι ανοίγουν χιλιάδες πακέτα ανά εβδομάδα από μεγάλη γκάμα παικτών που έχουν πάρει τα rewards τους, δίνοντας μας έτσι μια δεξαμενή πληροφοριών για επεξεργασία και σκέψη.

Τα πακέτα ακολουθούν το μοντέλο των loot boxes που είναι ένα αμφιλεγόμενο φαινόμενο στα video games της γενιάς μας. Υπάρχουν πολλοί που υποστηρίζουν την άποψη ότι μοιάζουν κατά πολύ με τις ανορθόδοξες τεχνικές χειραγώγησης που χρησιμοποιούν τα casino για τον εθισμό των παικτών τους στην συνεχή κατανάλωση. Για να γίνω λίγο πιο σαφής, αυτό που πουλάνε τα loot boxes είναι πιθανότητα, δηλαδή αγοράζεις την πιθανότητα του να τύχεις καλό παίκτη, καλό skin, καλό όπλο ή ότι χρειάζεσαι και θέλεις στα εκάστοτε  games. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να ανοίξεις ένα πακέτο, κουτί ή όπως αλλιώς το ονόμασαν και να τύχεις το επιθυμητό αντικείμενο ή να ανοίξεις χίλια και να μην τύχεις τίποτα απολύτως. Είναι απλά πιθανότητα και πάντα υπάρχει η πιθανότητα να μην τύχεις τίποτα. Είναι σαν να σας λέω, δώστε μου εσείς τα χρήματα σας και εγώ ΜΠΟΡΕΙ να σας δώσω ένα μήλο. Μπορεί να σας δώσω και ένα ραδίκι ή ένα χαλίκι και για του λόγου το αληθές είναι πιθανότερο να σας δώσω ένα χαλίκι.

Στις πρώτες εμφανίσεις των loot boxes οι εταιρείες δεν ανέγραφαν ούτε ποιες είναι οι πιθανότητες να τύχεις το κάθε αντικείμενο. Αυτό ήταν πολύ βολικό σαφώς, αφού αν ο παίκτης δεν γνωρίζει ότι η πιθανότητα να τύχει αυτό που θέλει είναι λιγότερη πχ του 1 προς 10.000 θα συνεχίσει να ξοδεύει τα εικονικά/πραγματικά χρήματα του έχοντας την ψευδαίσθηση ότι η τύχη θα τον ευνοήσει κάποια στιγμή. Αργότερα μετά από παράπονα και νομικές παρεμβάσεις, αναγκάστηκαν να αναγράψουν τις πιθανότητες, αν και όπως ήταν λογικό για εταιρείες τέτοιου βεληνεκούς, βρήκαν τα νομικά παραθυράκια να περιορίσουν την ζημιά της αναγραφής των ποσοστών γράφοντας τα είτε με τρόπο που είναι δυσκολονόητος είτε με αόριστο τρόπο που δεν διευκρίνιζε στην πραγματικότητα τις πιθανότητες να τύχεις ένα συγκεκριμένο αντικείμενο αλλά τις πιθανότητες να τύχεις κάτι από μια ομάδα αντικειμένων.

Στο FIFA τώρα όπως είπαμε μπορείς να πάρεις πακέτα για τις εβδομαδιαίες επιδόσεις σου σαν επιβράβευση ή να αγοράσεις πακέτα. Δεν ξέρω αν είναι γενικός κανόνας αλλά στα δικά μου μάτια και σύμφωνα με τη δική μου εμπειρία, η ανάγκη για καλύτερους παίκτες δημιουργείται από τις πρώτες κιόλας αναβαθμίσεις των αρχικών Bronze παικτών σου σε λίγο καλύτερους.  Άρχισα να σκέφτομαι πως θα αναβαθμίσω την τάδε θέση, πως θα συνδυαστεί με τον δίπλα, τι ικανότητες έχει αν μπορεί να κάνει τη δουλειά εκεί… Ένα σωρό πράγματα και όλα για την αναβάθμιση της ομάδας. Το γεγονός ότι έτρωγα περισσότερες ώρες να σκέφτομαι πως θα γίνει η ομάδα για να λειτουργεί καλύτερα, από τις ώρες που έτρωγα να παίζω όντως το παιχνίδι ήταν ένδειξη αυτής της ανάγκης για αναβάθμιση. Όταν λοιπόν ένας μέσος παίκτης έχει την ανάγκη να αναβαθμίσει την ομάδα του στρέφεται σε αυτά που προσφέρει η εταιρεία και αυτά που προσφέρει η εταιρεία είναι πιθανότητες.

Σύμφωνα με έρευνα από την προστασία του παιδιού στην Αγγλία με τίτλο “Gaming the System”, γίνεται γνωστό ότι 9 στα 10 παιδιά που κατοικούν στο Ηνωμένο Βασίλειο παίζουν video games, μαζί με το γεγονός ότι κάποια παιδιά δεν μπορούν να ελέγξουν την ώρα που ξοδεύουν παίζοντας καθιστώντας τα εθισμένα. Αρκετοί γονείς επίσης έχουν αναφέρει στο BBC ότι τα παιδία τους ξοδεύουν εκατοντάδες ή χιλιάδες ευρώ σε loot boxes ενώ άλλα έχουν αδειάσει τους τραπεζικούς λογαριασμούς των γονιών τους. Ακούγεται λίγο αστείο, αλλά αν το αναλογιστείς, μιλάμε για εύπλαστα παιδιά που κατευθύνονται στην αλόγιστη κατανάλωση χρημάτων για την αγορά πιθανοτήτων για την απόκτηση εικονικών αντικειμένων, δηλαδή αέρα κοπανιστό. Δεν είναι όσο αστείο ακούγεται. Μιλάμε για μια ολόκληρη γενιά παιδιών που καλλιεργούν το σαράκι του τζόγου καθημερινά  ορίζοντας το μάλιστα ως παιχνίδι στο μυαλό τους και για μια εποχή που αυτό είναι το φυσιολογικό και ψυχαγωγικό κομμάτι στη ζωή ενός παιδιού. Είναι λογικό ένα παιδί να μην καταλαβαίνει τι σημαίνει 1 προς 1000, ή 1 προς 1.000.000 και να ξοδεύει με την ελπίδα να τύχει τον αγαπημένο του χαρακτήρα ή παίκτη ακόμα και αν συνεχώς αποτυγχάνει. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα πλέον από YouTubers που ξοδεύουν δεκάδες χιλιάδες ευρώ και δολάρια σε loot boxes για να μπορέσουν να έχουν το κατάλληλο περιεχόμενο για την επιτυχία των βίντεο, όμως το αντίκτυπο είναι ότι το κοινό πείθεται για την δυνατότητα να τύχει τους αγαπημένους του παίκτες με αποτέλεσμα να συνεχίζεται το φαινόμενο κυκλικά. Πόσοι από εσάς ανοίξατε πακέτο σε οποιοδήποτε παιχνίδι μετά από βίντεο που έδειχνε ένα τρομερό pull; Θυμάμαι να είναι από τα βασικά ερεθίσματα για να ανοίξω πακέτα χωρίς λόγο.

Το Βέλγιο από το 2018 έκρινε ως τζόγο τα loot boxes και απαγόρευσε την αγορά πακέτων με πραγματικά χρήματα. Έκτοτε και το Ηνωμένο Βασίλειο στρέφει την προσοχή του προς την πολιτική του Βελγίου κάτι τέτοιο όμως θα επηρέαζε κατά πολύ την βιομηχανία του gaming γενικότερα. Είναι σίγουρα στο χέρι των γονέων να προσέξουν τα παιδιά τους όπως θα σκεφτούν πολλοί , όμως γιατί να μην είναι και υποχρέωση των παιχνιδιών να κρατάνε τα παιδιά μακριά από καταστροφικές συμπεριφορές και συνήθειες παρά να τα ενθαρρύνουν και να τα ωθούν προς αυτή την κατεύθυνση; Μπορεί ο τζόγος να ήταν ανέκαθεν τεράστια βιομηχανία, όμως κατά την άποψη μου, αν συνεχίσει η συγκεκριμένη πολιτική στα video games και των επόμενων γενεών, θα μιλάμε για μια ολόκληρη γενιά εθισμένων τζογαδόρων από την παιδική ηλικία, κάτι που το λιγότερο που μπορώ να το χαρακτηρίσω είναι ανησυχητικό για τον άνθρωπο γενικότερα.

Διαβάστε το review του FIFA 20 και συζητήστε για αυτό στο σχετικό forum topic.